Уйгулаах Ас

Кылгастык туһатын туһунан.

Ис үөрэтэ биһиги хааммытын, сосудтарбытын, сүһүөхпүтүн, былчыҥнарбытын, тириибитин, баттахпытын, тыҥырахпытын тупсарар, эмтиир. Токсиннары таһаарар, анемияны эмтиир. Белога элбэх буолан спордунан дьарыктанар дьоҥҥо наадалаах. Киниэхэ B битэмиин арааһа баар, олортон биир күндү битэмиинэ B12 - хааҥҥа эритроцит (красные кровяные тельца) оҥоһуллан тахсарыгар көмөлөһөр уонна ньиэрбэни уоскутар, эмтиир дьайыылаах. Биһиги хааммыт 40% эритроциттан турар, онтубут 120 хонук иһигэр бүтүннүү саҥардыллар, оччотугар киниэхэ биһигиттэн төһөлөөх көмө наада буолуой? Кини кислороду тыҥаттан эппитигэр-хааммытыгар тарҕатан биһиги тыыннаах сылдьарбытын хааччыйар. Ол иһин сөптөөх ас-үөл, сибиэһэй салгын, тыыныы нөҥүө хайаан даҕаны көмөлөһө туруохтаахпыт.

Железо, марганец, кобальт, медь курдук микроэлеменнэринэн баай, ону таһынан фосфор, калий, кальций, магний макроэлеменнэр бааллар. Кинилэр бары холбоһон ити үөһээ суруйбутум курдук киһи этигэр-сиинигэр улахан үлэни хааччыйаллар.
Аны сыалаах-арыылаах диибит дии. Онтубут насыщенные жирные кислоты диэҥҥэ киирсэр, бу сыа биһиэхэ энергия - күүс биэрэр, биллэн туран сөбүгэр сиэтэххэ. Ону таһынан тыҥабыт эмэ буолар. Онтон саха ынаҕын сыата олох атын, киниэнэ полиненасыщенные жирные кислоты Омега-3 диэн буолар, ити билигин науканан толору дакаастанан турар.

Онон төрүт аспытыгар барыта баар, тэринэн ас-үөл оҥостуохпутун эрэ наада.

Ынах сүөһү этин, үүтүн үрдүнэн сүрдээх туһалаах иһэ, хаана баар. Ону таһынан тириитэ, муоһа, хабаҕа, ноһуома кытары барыта туһаҕа тахса турар, туох даҕаны хаалбат кэриэтэ. Өбүгэлэрбититтэн кэлбит безотходнай технология көрүҥэ дии. Сүрүн сорукпут бу маны барытын төһө кыалларынан кэлэр көлүөнэбитигэр үөрэтэн хаалларыахтаахпыт.

Чэ, кылгастык ити курдук.

"Глаза боятся, а руки делают" диэн улахан иһи көрөн олорон этиэххэ сөп. Онтон оҥорон истэххэ барыта тахсан иһэр. Күнүһүн киллэрэн сөптөөх иһиккэ угабын, сарсыҥҥы күнүгэр 10-11 чаас диэки сууйан саҕалыырбар син сөп гына ирбит буолааччы, олох ортото син-биир тоҥ соҕус да буоллар киһи араарар. Араарталаан ууга уган иһэбин, улаханнарын тутатына таҥас курдук бысталыыбын. Манна саха быһаҕар тэҥнээх атын инструмент суох. Сөптөөх иһит-хомуос наада, кырата икки улахан иһит баара ордук. Ноһуома үчүгэйдик тэбэммэтэх, сайҕамматах буоллаҕына биллэн туран элбэх ууга сууллар, уугун хардары уларыта тураҕын. Онтон хостоон биирдиилээн сыныйан сууйабын, сыатын быыһыттан былчархайын тонуубун. Сөбүлээбэтэхпин, хараара быһыытыйбытын быһан быраҕабын. Оһоҕос, ис буолан араас үүттээх-хайаҕастаах буолааччы, онтукайдарын эбээбит барытын быстаран ылларааччы, аны киһини дьээбэлии сылдьыа диэн. Хаан бааллыбыт өттө сиэниллибэт дии, эмиэ ол курдук. Бүтэһигин сайҕаан ылабын, сууллубуттары барытын бииргэ мунньабын. Сөптөөх кээмэй гына бысталаан тоҥорон кэбиһэбин. Ол эрэн оннук наһаа сыралаах, ол иһин подноска эбэтэр үрүт-үрдүгэр салаппаан быыстаан тоҥоробун уонна бөһүйдэҕинэ дьэ бысталыыбын. Оннук наһаа үчүгэй, ньылбырыйа сылдьыбат, дьаһаллыыта түргэн буолар.

Састаабыгар үөс тардарын (диафрагма), сүрэҕин, быарын, бүөрүн эбэр бэрт бөҕө буоллаҕа дии. Туох баарынан буккуйан тоҥоробут.

Маҥан гына сууйбуппун бэйэм олох сөбүлээбэтэҕим, амтана ончу сымсах буолбут этэ. Соҕуруулар лимоннай кислотаалаан, уксустаан сууйаллар диэни истибитим, испанецтар да оннук сууйбуттара буолуо 😅 маҥана сүрдээх этэ) Айылҕалара, сирдэрэ-уоттара, өйдөрө-санаалаоа атын дьон. Онтон биһиги аспыт атын! Уонна онно туһалаах ферменнара бааллар аҕай буоллаҕа дии, харатыгар, ону барытын сууйан кэбиспэппит, ол эрэн "на вкус и цвет товарищей нет", ким хайдах сөбүлүүрүнэн.