УСТАТ

8. Цитаталардан, видеолордон же аудиокитептерден шыктаныңыз
Толук мотивация жок болгондо жумушка көңүлдү топтоо кыйын. Жемишсиз нерсеге убакыт коротуунун ордуна, аны өзүңүзгө дем берүү үчүн колдонуңуз.

Үстөлүңүзгө убакытты башкаруу боюнча цитаталар менен жабышчаак жазууларды жайгаштырыңыз, мотивация берүүчү видеолорду көрүңүз же жумушта убакытты башкаруу боюнча кеңештерди үйрөткөн аудио китептерди угуңуз. Күндүн аягында жөн гана сейилдеңиз.

Кечигүүнү адатка айландырып алгандар себепсиз эле кечигүүлөргө дуушар болушат жана өтө кеч болуп калганда, алар дүрбөлөңгө түшүшөт. Жашооңузду кечиктирүүгө жана анын бир бөлүгү болуп калышына жол бербеңиз.

Жетишүүнүн эң жакшы жолу - тапшырманы кошумча тапшырмаларга бөлүү. Бул жумушту аткарууга гана мүмкүнчүлүк бербестен, сизге баштапкы чекитти да берет. Сизге тапшырма жөнүндө так түшүнүк бере турган деталдуу мөөнөттөрдү коюуга аракет кылыңыз.
9. Кеминде 7-8 саат уктаңыз
Уйку - бул көптөгөн нерселерге оң жана терс таасирин тийгизе турган фактор. 6-8 саат уктоо менен сиз сергектикти жана энергияны гана сезбестен, сергек жашоо образын да жайылта аласыз. Эгер жетиштүү уктабасаңыз, ар кандай оорулардын пайда болуу коркунучу көбөйөт. Адамдын мээси менен денеси жакшы эс алганда гана оптималдуу иштейт алат. Уйкунун графигин түзүңүз. Бул үчүн сиз уйкуңузга көз салып, жакшы уктоого жардам берген колдонмолорду колдонсоңуз болот.
10. Азыраак жаса, бирок сапаттуу жаса.
Эч качан мүмкүнчүлүгүңуздөн ашыкча жумушту албаңыз.Өзүңүзгө артыкчылыктуу милдеттерди биринчи орунга койгондо гана, айкындуулукту жана багытты көрө аласыз. Тапшырмалардын үстүнөн иштей баштайсыз, убакытты үнөмдөп, өндүрүмдүүлүгүн жогорулата аласыз.

Кийинки жолу убакытты башкаруу кыйынга турса, терең дем алып, бир ишти бүтүрүп, башкасын баштаңыз.
11. Онлайн календарды колдонуңуз
Убакытты башкаруу кеңештеринин бири - онлайн календарды колдонуу. Анын жардамы менен сиз графигиңизге оңой көз салып, маанилүү даталарды жана окуяларды белгилеп, эстеткичтерди коюп, убакыт блокторун түзө аласыз.

Эң жакшы жери - бул онлайн календарларды үчүнчү тараптын колдонмолору менен бириктирип, бир нече түзмөктөн жеткиликтүү болот. Тандоо үчүн көптөгөн варианттар бар: Google Календар, Outlook Календар, Apple Календары.
12. Окшош тапшырмаларды бириктириңиз
Окшош тапшырмаларды бириктирүүү убакытты бир топ үнөмдөөгө жардам берет. Ар кандай милдеттер ар кандай мамилени талап кылары анык. Бир тапшырмадан экинчисине ойлонбой өтүүнүн ордуна, аларды бириктирүү акылдуураак болмок. Мисалы, сиз күн бою маал-маалы менен эмес, маанилүү электрондук каттарга жана телефон чалууларына жооп берүү үчүн белгилүү бир убакыттарды пландаштырыңыз. Бул структуралаштыруу аркылуу ишиңизге артыкчылык берүүгө жардам берет. Мындан тышкары, сиз тиешелүү тапшырмалардын үстүндө иштегенде, мээңизге жакшыраак көңүл буруп, тизмеңизди тезирээк жабууга мүмкүнчүлүк бересиз.
13. Ишти башкаларга тапшырыңыз
Жетекчи болосузбу, мугалимсизби же жаңы келген адамсызбы, иштин бардыгын катары менен жасоонун кажети жок. Аутсорсингдин эң жакшы жактарынын бири - бул сизге маанилүү тапшырмалар үчүн жетиштүү убакыт берет жана иш жүгүн бир кыйла азайтат. Эгер сизге ишти тапшыруу жана башкаларды белгилүү бир милдеттерди аткарууга үйрөтүү кыйын болсо, анда фрилансерди жалдоо мүмкүнчүлүгү ар дайым бар. Эгер сиз муну туура кылсаңыз, бул сиздин убактыңызды кыйла үнөмдөйт.
14. Убакытыңызды көзөмөлдөңүз
Ар бир жумуш сааты кайда кеткенин билишиңиз керек. Убакытты өзүңүз же колдонмону колдонуп байкап баштаңыз. Ийгиликтүү адамдар иш-аракеттерин көзөмөлдөшөт жана уюшкандыкта болушат. Алар иштеген сааттарына гана көз салбастан, алар аткарган иш-чаралардын, тапшырмалардын жана долбоорлордун санын, ошондой эле алар менен иштеген кардарларды да көзөмөлдөп турушат.

Жашооңузду өзгөртө турган убакытты башкаруу боюнча 14 кеңеш
1. Эрте ойгонуңуз – күнүңүздү узун кылыңыз
Баарыбыздын 24 саатыбыз бар. Бир суткадагы сааттардын санын өзгөртө албайсыз, бирок бир аз эрте ойгонуп, иш күнүңүздү узарта аласыз. Оптималдуу энергия деңгээлине жетүү үчүн денеңиз 6-8 саат уктоону талап кылат. Ойготкучту 15 мүнөт эрте коюу менен баштаңыз жана убакыт алкагын акырындык менен көбөйтүңүз. Бул убакытты көнүгүү, медитация, күнүңүздү пландаштыруу же хобби менен алектенүү үчүн колдонуңуз. Убакыттын өтүшү менен сиз күнүмдүк өндүрүмдүүлүгүңүздү жогорулатасыз жана убакытты башкаруу көйгөй болбой калат.
2. Туура максаттарды коюуңуз, жөн эле каалоо бойдон калбасын, аткарыңыз
Максат коюунун туура жана туура эмес жолу бар экенин билесизби? Максат пайда алып келбесе, анда сиз ага туура эмес мамиле кылып жатасыз. Эгер максат туура коюлса, анда сиздин өндүрүмдүүлүгүңүз асманга көтөрүлөт.

SMART максаттарын коюңуз - конкреттүү, өлчөнө турган, жетүүгө боло турган, реалдуу жана убакыт менен чектелген. Бул сиздин жумушуңушга, жашооңузга бекемдик алып келип, сизди бүгүнкү күнгө даярдайт.
3. Таңды эң маанилүү иштерден баштаңыз
Марк Твен бир жолу: "Күн сайын эртең менен тирүү баканы же, ошондо сага күнү бою андан жаман эч нерсе болбойт" деп айткан. Эртен менен эң маанилуу милдетти чечүү максатын коюңуз. Эгерде сизде эки же андан көп бака бар болсо, биринчиден эң чоңун жеңиз.

Тайм менеджмент жана приоритеттүүлүүк катарлаш жүрөт. Сиз эмне кылуу керек экенин билгениңизде гана убакытты эффективдүү башкара аласыз.
4. "Сиздин аймакты" табыңыз
Белгилүү сааттарда сиз өзгөчө көңүл буруп, өндүрүмдүүлүгүңүз кескин жогорулаганын байкаган чыгарсыз. Бул учур акыл сырткы шарттар менен толук гармонияда болгондо пайда болот. Кээ бирөөлөр аны "агым" деп атаса, башкалары "зона" деп аташат.

Сиздин "зонаны" табуу убакытты туура пайдаланууга үндөйт. Бул сиз өзүңүздү эркин сезип, колуңуздан келгендин баарын кылган оптималдуу маанайга жетүүгө жардам берет.
5. Жашооңуздан алаксыткан нерселерди жок кылыңыз
Электрондук почта, телефон чалуулар жана социалдык медиа билдирүүлөрү жумуш ордунда эң кеңири таралган алаксытуулардын айрымдары. Статистикалык маалыматтарга караганда, сиз жумуш ордунда алаксуулардан улам жыл сайын 759 саатты жоготосуз. Алаксуулардын аркасында 60 мүнөткө созулган иш 3 сааттан ашык убакытты алат.

Артыкчылыктуу иштерди аткарып жатканыңызда телефонуңузду үнсүз режимге коюп, интернетти өчүрүңүз. Натыйжада, сиз көп убакытты үнөмдөйсүз жана өндүрүмдүүлүгүңүздү жогорулатасыз.
6. Көп милдетти аткарууга жок деп айтыңыз - санга караганда сапат жакшыраак
Эгер сиз бир эле учурда өтө көп тапшырмаларды аткаруу менен сыймыктансаңыз, бул жерде сиз үчүн статистикалык маалымат. Изилдөөлөр көрсөткөндөй, адамдардын 2% гана көп тапшырманы натыйжалуу аткара алат. Калган 98% жөн гана убактысын текке кетирип, жалпы өндүрүмдүүлүктү төмөндөтүшөт.

Көңүлүңүздү ар башка нерсеге бөлбөй, бир нерсеге басым жасаганыңыз оң.
7. Кыска тыныгууларды бат-баттан алып туруңуз
Бул карама-каршы сезилиши мүмкүн, бирок тыныгуу убакытты башкаруунун натыйжалуу стратегияларынын бири болуп саналат. Кантип? Келгиле, эки сценарийди элестетип көрөлү. Биринчисинде 5-7 саат бою бир иштин үстүндө иштеген команданын мүчөсүн элестетиңиз. Ал эми дагы бир команда мүчөсү тез-тез кыска тыныгуулар менен ошол эле иштин үстүндө иштеп жатат. Ким өз убактысын натыйжалуу пайдаланат деп ойлойсуз? Албетте, экинчиси. Акылдуу убакытты башкаруу ар дайым тигил же бул иш менен байланыштуу эмес. Бул саат сайын кичинекей тыныгуулар сиздин өндүрүмдүүлүгүңүздү башка деңгээлге көтөрө аларын баса белгилейт.

Китеп деген эмне?

Китеп (ар. – жазма) – 1) көлөмдүү басылма; 2) маалыматты сактоонун, аны муундан-муунга өндүрүмдүү өткөрүп берүүнүн бир формасы. Илим-билим, маданият, адабий-көркөм чыгармаларды жайылтуунун, сактоонун маанилүү каражаты. Ал коомдук мааниге ээ. Алгачкы китепти байыркы вавилондуктар, ассириялыктар ылайдан жасашкан. Алар жумшак ылай тактачага учтуу таякча менен өзгөчө белгилерди чийип жазышкан. Андан кийин тактачаны кургатып, отко бышырышкан. Мындай ылай тактачалардан китептер түзүлгөн. Так мына ушул ылай тактачаларда Гилгамеш баатырдын эрдиги баяндалган. “Гилгамеш” “Манас” сыяктуу эпикалык дастан болуп саналат.

Ал эми Кытайда алгачкы китептер бекем жипке кабатталып өткөрүлгөн жука бамбук тактачалар түрүндө болгон. Кийинчерээк кытайлар кыл калемди тушка малып, жибекке жазышкан. Байыркы Египетте таш такталарга чегип, китеп жазышкан. Кийин алар папирусту ойлоп табышкан. Камыштын сөңгөгүн жалпайтып таптап, бири-бирине улаштырып, узундугу ондогон метрге жеткен тасма жасашкан. Жазуу жазылган мындай тасманы түтүк кылып ороп сакташкан. Египет папирусу ошол кездеги эң мыкты жазуу каражаты катары Байыркы Греция менен Римде да дээрлик 2 миң жыл пайдаланылган.

СИЗ БИЛЕСИЗБИ?

Эң алгачкы кыргыз китеби 1911-жылы Казань шаарында басылып чыккан. Ал Молдо Кылычтын "Кыса-и-Зилзала" деген китеби болгон. Китепте 1909-жылы Чүй өрөөнүндөгү катуу жер титирөө тууралуу айтылган. Акын өзүнүн адам жана табият, руханий турмуш менен диний асылдыктардын ич ара карым-катнашы тууралуу ой жүгүртүүсүн камтыган. Китепти алгачкы кыргыз "Алиппесин" жазган окумуштуу жана коомдук ишмер, кыргыз агартуучусу Ишеналы Арабаев демилгеге алып, баш сөзүн өзү жазып жарыкка чыгарган.

Окурман – бул ким?

Орустун белгилүү жазуучусу В.Набоков Америкалык студенттерге дарс окуп жүргөн учурунда бир күнү дарстын текстин унутуп калтырып коёт. Абалдан чыгуу үчүн студенттерине «чыныгы окурман деген ким?» деген суроого аныктама берүү идеясын сунуштайт. Жазуучунун студенттери төмөнкүдөй аныктамаларды беришет:
1. Окурман – китеп сүйүүчүлөр коомунун мүчөсү.
2. Окурман өзүн адабий чыгарманын каарманы менен салыштырат.
3. Окурман оюн социалдык-экономикалык аспектке топтоштурганы жакшы.
4. Окурман окуялар жана диалогдор көбүрөөк орун алган чыгармаларды жактырат.
5. Окурман чыгарманын экрандаштырылган варианты менен таанышып, андан кийин гана китеп менен таанышат.
6. Окурман чыгармачылыкты жаңы баштаган автор болуш керек.
7. Окурмандын элестетүүлөрү жогору өнүксө абдан жакшы.