Telegram-канал "Биики халандаар 📆" — @biikige

Биики халандаар 📆

19 Apr, 09:15

🕒🏃‍♂️ 1908 сыллааҕы Олимпиадаҕа Арассыыйа хомуур хамаандата 12 дуу, 13 дуу хонук хойутаан тиийбит.
Тоҕо? Халандаар уратылааҕын тоҕо эрэ учуоттаабатахтар. Британия Григориан халандаарыгар 1752 сыллаахха көспүтэ, оттон Арассыыйа ол саҕана саҥа халандаарга өссө да көһө илигэ, эргэ Юлиан халандаарынан олороро.

Ол эрээри, ол саҕана Олимпиада сыл аҥаарын быһа ыытыллара, онон ытааччылар эрэ дэлэгээссийэлэрэ хойутаабыт курдук. Онон аҕыс кыттыахтаах дьонтон (оччо эрэ киһи барарга харчы булбут) Арассыыйаттан алтата эрэ кыттыбыт.

18 0 0 2

Биики халандаар 📆

19 Apr, 01:08

Биир эмит саха суруйааччытын кинигэтэ "Властелин колец", "Гарри Поттер" эбэтэр "Над пропастью во ржи" курдук аан дойдуга тарҕаныа дуо?

Опрос

Суох, тоҕо диэтэххэ уратыбыт бэрт, өйбүт оҥоһуута атын
Оннук кинигэ суруллуо диэн саарбахтаабаппын: тылбыт, мындырбыт, олоҥхобут – барыта ону кэрэһэлиир
Оннук кинигэ баар, ол эрээри тыыппалаахтык тылбаастана илик
Аныгы, саҥалыы өйдөөх-санаалаах суруйааччы таҕыстаҕына суруллуо
Туох да диир кыаҕым суох...

18 голосов

100 0 1

Биики халандаар 📆

19 Apr, 00:44

Муус устар 19 күнүгэр туох буолбут эбитий?

🔸 Англия — Примула күнэ. 1881 сыллаахха бу күн Британия чулуу бэлиитигэ Бенджамин Дизраэли өлбүт. Примула сибэккини сөбүлүүрүн билэр буолан, Виктория ыраахтааҕы уруккуттан да киниэхэ сибэкки дьөрбөлөрүн ыытар эбит, бу сырыыга примула веногун ыыппыт. Кэлин бу күнү бэлиэтээһин Британияҕа үгэс буолбут
🔸 Венесуэла — Тутулуга суох буолуу күнэ (1810)
🔸 Сьерра Леоне — Өрөспүүбүлүкэ күнэ (1971)
🔸 Уругвай — Отут үс Ориенталес күнэ. Ориенталес диэн "илиҥҥилэр" диэн тылбаастанар, Бразилия илин өттүн арааран ыларга дьулуспут дьон. 1825 сыллаахха Аргентинаттан устан кэлбит Хуан Лавальеха диэн киһи баһылыктаах этэрээт оччотооҕуга Бразилия бас билэр сирдэригэр Уругубаай өрүс кытылыгар түспүт. Бу дьон олохтоохтору өрө туруорбуттарын түмүгэр Уругубаай диэн тутулуга суох дойду үөскээбитэ
🔸 Арассыыйа — Арассыыйа полиграфиятын күнэ. 2013 сыллаахтан бэлиэтэнэр. Нууччалыы бастакы кинигэ бэчээттэниитин кытта ситимнээх.

🔹 1563 сыллаахха Москубаҕа Иван Фёдоров уонна Петр Мстиславец типографиялара үлэтин саҕалаабыт.
🔹 1780 — Екатерина II полиция реформатын саҕалаан Управа благочиния диэн тэрилтэни олохтообут. Быраабалар Арассыыйаҕа сүүсчэ сыл үлэлээбиттэрэ.
🔹 1852 сыл тохсунньу 1 күнүгэр (саҥа истиилинэн тохсунньу 13 күнэ) Саха уобалаһа Иркутскай күбүөрүнэттэн араарыллан күбүөрүнэ бырааптаах туспа уобалас буоларыгар дуоһунаска киирбит Саха уобалаһын бастакы күбүрүнээтэрэ Константин Григорьев муус устар 19 күнүгэр Дьокуускайга кэлбит.
🔹 1925 — ССРС-ка «Пионерская зорька» диэн оҕолорго аналлаах араадьыйа биэриитэ аан бастаан тахсыбыт.
🔹 1970 — Аан бастакы "Жигули" массыына конвейертан тахсыбыт (ВАЗ-2101).
🔹 1971 — «Салют» диэн бастакы орбитаҕа куруук көтө сылдьар ыстаансыйа куйаарга көппүт.
🔹 1972 — Ойуунускай аатынан Судаарыстыбаннай бириэмийэ лауреаттарынан ырыаһыт Анегина Ильина уонна үҥкүүһүт Геннадий Баишев буолбуттар.

🔹 Бүгүн ахтыллар дьон:
Төрөөбүттэр:
▫️1922 — Арҕаа Хаҥалас улууһугар Мытаах нэһилиэгэр Саха норуодунай суруйааччыта Софрон Данилов төрөөбүт.
▫️1935 — Жанна Лебедева (04.07.2002 өлб.) — эбээн уос номоҕун чинчийбит учуонай, устуоруйа билимин хандьыдаата, Арассыыйа билимин Академиятын Сибиирдээҕи салаатын үтүөлээх бэтэрээнэ.
▫️1935 — Сунтаар оройуонун Тойбохой нэһилиэгэр «Сахателеком» генеральнай дириэктэрэ Николай Николаев төрөөбүт.
▫️1936 — Горнай улууһун Маҥаны нэһилиэгэр Василий Павлов (03.02.1982 өлб.) — социолог-бөлүһүөк, бөлүһүөпүйэ билимин хандьыдаата.

Өлбүттэр:
▫️1922 — Хохочой тоһуурун тэрийбит бастаанньыстары сойуолаһыыга сэриилэһэ сылдьан Дмитрий Григорьев (Мотуруос) өлбүт, Үөһээ Бүлүүттэн төрүттээх кыһыл байыас.

🔹 Бүгүн уонна туох ахтылларын — бэлиэ күннэр, түбэлтэлэр, ким төрөөбүтүн/өлбүтүн туһунан — манна сиһилии көр: https://sah.wikipedia.org/wiki/муус_устар_19
📌 Сурутуҥ https://t.me/biikige

Улуу Британия

Улуу Британия уонна Хотугу Ирландия Холбоhуктаах Хоруоллуга (United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland) диэн хотугулуу-арҕаа Европа дойдута. Британия арыыларыгар баар. Атлантика далайын кытылыгар Европа арҕаа өттүгэр сытар.

92 0 1 5

Биики халандаар 📆

18 Apr, 04:16

Дьокуускайга элбэх көстүүмнээх, хаалтыстаах, оннооҕор бартыбыаллаах киһиэхэ мэҥэ турар. Ону туох дии саныыгыный?

Опрос

Оттон хайыаххыный, тойоҥҥо турбут мэҥэ оннук буолумуна?
Атыннык да уобарастаан оҥорор кыах баар буоллаҕа дии, чочуһуттарбыт (скульптордарбыт) сатаабаттар...
Дьэ билбэти-им...
Ама оннук үһү дуо?!

30 голосов

153 0 0 8 6

Биики халандаар 📆

18 Apr, 01:20

Муус устар 18 күнүгэр туох буолбут эбитий?

🔸 Радиолюбитель аан дойдутааҕы күнэ
🔸 ЮНЕСКО — Мэҥэлэр уонна кэрэхсэбиллээх сирдэр аан дойдутааҕы күннэрэ
🔸 Арассыыйа — Сэриигэ албан аат күнэ — Нуучча буойуттара ньиэмэс рыцардарын Чудь күөлүгэр Мууска кыргыһыыга кыайбыт күннэрэ (1242)
🔸 Бразилия — Доҕор күнэ
🔸 Зимбабве — Тутулуга суох буолуу күнэ (1980 сыл)
🔸 Ираан — Ираан аармыйатын күнэ
🔸 Польша — Комаҕа сытар ыарыһахтар күннэрэ
🔸 Украина — Устуоруйа уонна култуура мэҥэлэрин күнэ
🔸 Япония — Айааччылар күннэрэ.

🔹 1789 — Тобольскай куоракка Василий Корнильев диэн киһи Сибииргэ бастакы типографияны арыйбыт.
🔹 1853 — Азияҕа бастакы тимир суол үлэҕэ киирбит (Бомбей—Тхана, 36 км).
🔹 1897 — Греция уонна Осмаан импиэрийэтэ бэйэ-бэйэлэригэр сэрии биллэрбиттэр. Бу 32 хонуктаах сэриигэ осмааннар кыайбыттара, ол эрээри Европа атын дойдулара султааны тылларыгар киллэрэн тохтоппуттара.
🔹1920 — Дьокуускай куоратынааҕы хомсомуол (РКСМ) бастакы тэрийэр мунньаҕа буолбут. РКСМ куораттааҕы кэмитиэтин бэрэссэдээтэлинэн Александр Кугаевскай талыллыбыт. Бу кэннэ куораттарга, нэһилиэктэргэ, уездтарга хомсомуол ячейкалара үөскээн барбыттар. Ол курдук 1921 сыл олунньутугар Саха сирин хомсомуолун кэккэтигэр 625 киһи баара.
🔹 1922 — Бүлүү уеһын Хохочой сиригэр Орто Бүлүүгэ баран испит хомсомуол этэрээтэ үрүҥнэр тоһуурдарыгар түбэһэр. 19 киһилээх этэрээттэн икки эрэ киһи тыыннаах хаалар.
🔹 1989 — Сунтаарга Бүлүү өрүһү көмүскүүргэ туһуламмыт Саха сиригэр аан бастакы экология миитинэ буолбут. Тэрийээччилэр: В.П. Мекумянов, Н.В. Михалева, Ю.Д. Очосов, Э. Соколов-Тулусхан, В.Г. Трофимов. Миитин кыттыылаахтара ССКП КК Бүлүү өрүһэ 1955 сылтан ыла айгыраабыт экологиятын туһунан сурук ыытарга быһаарбыттара. Бу суруккка 2052 киһи илии баттаан Дм. Фокинов Москубаҕа илдьэн биэрбитэ. Миитин таах хаалбатаҕа, түмүктээх буолбута: КК чинчийэр эспэдииссийэ ыыппыта[1].

🔹 Бүгүн ахтыллар дьон:
Төрөөбүттэр:
▫️1774 — Григорий Лангсдорф (Георг Генрих фон Лангсдорф, 1774–1852), айылҕаны чинчийээччи, этнограф, Бөтөрбүүрдээҕи НА акадьыамыга. 1807 с. Охуоскайтан Дьокуускайга аттаммыт уонна аара Өлүөхүмэҕэ, Битиимҥэ, Киренскэйгэ, Верхоленскайга уо.д.а. чинчийиилэри ыыппыт.
▫️1904 — оччотооҕуннан муус устар 5 күнүгэр сэбиэскэй этнограф, Сибиир норуоттарын устуоруйатын уонна этнографиятын үөрэппит (ол иһигэр сахалыы саҥарар дулгааннары), устуоруйа билимин дуоктара Борис Долгих Ригаҕа төрөөбүт (31.12.1971, Москубаҕа өлбүт).
1923 — Георгий Апросимов — Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, бастаан оскуола учуутала, кэлин СГУ уһуйааччыта, Саха АССР оскуолатын үтүөлээх учуутала (2018 өлб.)

Өлбүттэр:
▫️1955 — Альберт Эйнштейн (1879 төр.), физик-теоретик, Нобель бириэмийэтин лауреата (1921).
▫️1992 — Башарин Георгий Прокопьевич (1912 төр.) — саха аатырбыт устуоруга, уопсастыбаннай диэйэтэлэ, РСФСР уонна Саха АССР билимин үтүөлээх диэйэтэлэ, устуоруйа билимин дуоктара, профессор.
▫️2002 — Тур Хейердал (1914 төр.), Норвегия айанньыта уонна суруйааччыта.

🔹 Бүгүн уонна туох ахтылларын — бэлиэ күннэр, түбэлтэлэр, ким төрөөбүтүн/өлбүтүн туһунан — манна сиһилии көр.
📌 Сурутуҥ https://t.me/biikige

Радиолюбитель аан дойдутааҕы күнэ

Радиолюбитель аан дойдутааҕы күнэ (нууч. Международный или Всемирный день радиолюбителя, ааҥл. World Amateur Radio Day, туруору нууччалыы тылбааһа — «Всемирный день любительского радио») — аан дойду үрдүнэн радиолюбителлэр муус устар 18 бэлиэтиир күннэрэ.

154 0 1 2 8

Биики халандаар 📆

17 Apr, 12:23

Репост из: Наталья Михалева-Сайа

САБАРАЙЫ ААҔЫҤ, САБАРАЙТАН ҮӨРЭНИҤ!
1987 с. кыһын Дьокуускайга эдэр суруйааччылар XIIIӨрөспүүбүлүкэтээҕи сүбэ мунньахтара буолан турар. Бу мунньах - саха уран суругун тулааһыннара буолбут бөдөҥ суруйааччыларбыт өссө да олох үөһүгэр сылдьар, тыыннаах эрдэҕинээҕи кэмнэригэр бүтэһигин тэрийбит, икки аҥы хайда иликтэринэ ыытыллыбыт историяҕа киирэр Мунньах эбит. Бу мунньахха мин "Эдэр коммунист" хаһыакка тахсыбыт биллэриинэн тоҕус хоһоону уонна биир тэттик кэпсээни суруйан кыттыбытым. Оскуолаҕа үөрэнэ сылдьан тыыннаах суруйааччылар диэни - поэт Василий Гольдеровы уонна кинини арыаллыы сылдьар Сунтаар улууһуттан биллэр прозаик Эдуард Соколовы көрбүтүм, оскуола кэнниттэн тута Хабаровскай куоракка үөрэммитим. Ононсаха суруйааччыларын түһүлгэлэрэ, Дьокуускай куорат кытта миэхэ олох биллибэт, арыйа илик эйгэлэрим этилэр. Оттон бэйэм - суруйааччыларга эмиэ олох сонун, сабыс-саҥа киһи буоллаҕым: ханна да, хаһан да бэчээттэнэн көрбөтөх, "Сэргэлээх уоттарыгар" элэҥнээбэтэх, урукку өттүгэр хайа эрэ суруйааччыга хоһоон, айымньы көрдөрө, дьүүллэтэ сатаабатах киһи. Онон тус бэйэм көстүбэккэ сылдьан, айымньыларым нөҥүө сэргэтэн эмискэ ол улуу түһүлгэ киинигэр баар буола түспүтүм - туһугар хорсун быһыы, олохпор дьоһун хардыы эбит диэн билигин саныыбын.
Дьэ бу мунньахха арыйыы буолбут өссө биир, Намтан кэлбит, күлэн мытырыйа сылдьар маҥан сирэйдээх Анна ПАРНИКОВА диэн кыыс баара. Онон саха тылыгар үөрэммэтэх, олохпут арыллар аартыгар Дьокуускайы талбатах икки кыргыттар, “арыйыы” диэн, оччолорго туох тылынан да сүрэхтэммиппитин үөйбэккэ, бэйэ-бэйэбитигэр бүтэйдии мичээрдэһэ сылдьыбыппыт. Кини Ленинградка филосоыияҕа үөрэнэ сылдьан "барыта бэйэм билэрбин кэпсииллэр" диэн сөп буолбакка уурайан кэлбитин сөҕөн кэпсэтэллэр этэ. Кини уратыта ол курдук тута биллибитэ, кэпсээҥҥэ киирбитэ. Мин кини хоһооннорун хара маҥнайгыттан үөрэ-сүгүрүйэ, долгуйа-сөҕө ылыммытым. Кини мин "Тыллыы" диэн 1994 сыллаахха тахсыбыт маҥнайгы кинигэбин Пушкин аатынан бибилэтиэкэҕэ сүрэхтииллэригэр Намтан тиийэн кэлбитэ,"тапталлаах тойуксуппар" диэн илии баттаан, истиҥ санаатын анаабыта.
Анна ПАРНИКОВА-САБАРАЙ ИЛГЭ бүгүн, муус устар 17 күнүгэр төрөөбүт күнэ. Ураты тыыннаах дириҥ, күүстээх айымньыларынан саха поэзиятын байытан ааспыт ПОЭТ.Олоҕун устата биллибэт дуу, ааттаммат дуу ыарыыгаэмтэрэн, дьиэ түөрт эркинигэр хаайтаран олорбута эрээри, айар эҥсилгэнинэн куйаардары курдаттыы көппүтэ, олоҕу кимнээҕэр да уйаннык уонна күүстээхтик таптаан, хоһуйбута. Сойууспут салайааччыта Моисей Ефимов Сойууска ылаттаабыт эдэр дьонун кытта суруйсар этэ. Сабарай Илгэни "ол дойдуттан" суруйабын" - диир, хайдах гынан киниэхэ көмөлөспүт киһи..." диэн сүбэ-соргу тобула сатыыра.
Анна олохтон барыан иннинэ таһаарбыт "Күһүҥҥү ыһыаҕым" кинигэтин Дьокуускайга сүрэхтээһини Национальнай Бибилэтиэкэҕэ көҕүлээн ыытыспытым. Бэйэтэ кыайан кэлбэтэҕэ, онно мин кинини "ХОҺООН ХОНУУТУН КӨСТҮБЭТ ХОТУНА" диэн ааттаан турардаахпын. Ону истэн баран сүрдээҕин сэргээн, сатарыччы күллэ ээ, диэн тиэрдибиттэрэ. Билигин намнар уонна Поэт бииргэ төрөөбүттэрэ САБАРАЙ ИЛГЭ поэзиятын күүһүн, ис дириҥин саха ааҕааччытыгар тиэрдэргэ үлэлэһэллэрэ үөрдэр. Саха хоһоонун таптааччылар, хоһоон суруйа сатааччылар! Сабарайы ааҕыҥ, Сабарайтан үөрэниҥ!

КҮН МӨХСӨР
Көмүөл былыт ытарчатыгар,
Өһөҕүрэ, тыҥыы бөлүөхсэр
Өс-саас күн көмүс чаачарыгар.
Онтон... оо, дыыгыныы түстэ ох
Олох күөтүгэр кутуллан -
Кэдэрис гынна муус олбох,
Кэйиллэ, кэрбэнэ, уулла!
Сабарай ИЛГЭ, 1977 с.

САБАРАЙ ИЛГЭҔЭ
Күһүҥҥү ыһыаххар сырыттым,
Көйөргө илгэҕэр тигистим,
Күн киириэн иннинэ сырдаппыт
Аҥааттар алааскын анаардым.

Тыллыыны, чэчирии үүнүүнү,
Кэхтиини, ол кэннэ өлүүнү
Айылҕа кэмэ суох кэритэр,
Түөрт кэмин сыл аайы төрөтөр.

Оттон дьэ киһи эрэйдээх
Бу сиргэ биирдиитэ билиэхтээх:
Тыллыыны, ситиини, кэхтиини
Уонна ол дойдуга барыыны.

Ол иһин күһүҥҥү ыһыахпыт
Оччонон биһиэхэ баҕалаах,
Бу кэмҥэ иитиилээх кымыспыт
Ситэри көөнньөрө суолталаах.

Сабарай олоҕу уруйдуур
Аан дархан алгыһын ылынным,
Сахалыы санааны чопчулуур
Чыпчаалга мин нөрүөн нөргүйдүм...
САЙА, 2015 с.

148 0 3 5

Биики халандаар 📆

17 Apr, 01:15

САЙА: «Сабарай Илгэ хоһооннорунан эрэ кинигэни суруйбата. Кини бүтүн бэйэтин олоҕунан кинигэни суруйда. Онон тыыннаах сылдьан номох буолар диэн эмиэ ураты. Киһи үөһэттэн туох эрэ айдарыылаах, аналлаах кэлэр. Үөһээ айыылар Анна Парникованы саха литэрэтиирэтин өрө тартын диэн итинник дьылҕалаабыт буолуохтарын сөп. Ону сөпкө өйдөөн, онно сулууспалаан олороругар барҕа махталбытын тириэрдиэҕиҥ.»
https://edersaas.ru/sabaraj-ilge-poeziya-ilgete/

САБАРАЙ ИЛГЭ – ПОЭЗИЯ ИЛГЭТЭ — Эдэрсаас – сахалыы сонуннар – новости на якутском языке

Ыам ыйын 12 күнүгэр аныгы үйэ уһулуччулаах бэйээтэ Анна Парникова-Сабарай Илгэ «Күһүҥҥү ыһыаҕым» диэн үһүс кинигэтин сүрэхтэниитэ буолла. А.Пушкин аатынан Национальнай библиотека Историческай саалатыгар хаһааҥҥытааҕар да элбэх киһи муһунна. Кырдьыга да, Сабарай Илгэ курдук хомуһуннаах тыллаах, ...

158 0 2 10

Биики халандаар 📆

17 Apr, 00:09

Муус устар 17 күнүгэр туох буолбут эбитий?

🔸 Гемофилия аан дойдутааҕы күнэ. Хааннара бөлүөхсүбэт буолан, кыра да баастан дьон хааннарын сүтэрэн өлөр ыарыылара. Бу ыарыыга болҕомто тардаары 1989 сыллаахтан бэлиэтиир буолбуттара.
🔸 Мальбек аан дойдутааҕы күнэ. Мальбек диэн Аргентинаҕа ордук элбэхтик үүннэриллэр виноград суорда, кыһыл арыгы оҥоһуллар. Урут Францияҕа элбии сылдьыбыт, ол эрээри 1956 сыллаахха тымныы кыһын буолан плантациялар 75% өлөн хаалбыт.
🔸 Америка Самоата — Былаах күнэ[1]
🔸 Габон — Дьахтар күнэ
🔸 Казахстаан — Уоту умулларар сулууспа күнэ[2]
🔸 Кууба (дойду) — Контрреволюцияны кыайыы күнэ (1961 сыллаахтан)
🔸 Арассыыйа — МВД ис дьыалатын бэтэрээннэрин күнэ (2011 сыллаахтан)
🔸 Сирия — Тутулуга суох буолуу күнэ (1946 сыллаахтан, Францияттан)
🔸 Япония — Оҕо көмүскэлин күнэ[3].

🔹 1824 — Арассыыйа Америкатааҕы бас билэр сирдэрин кыраныыссата быһаарыллыбыт, ол туһунан Арассыыйа уонна АХШ ыккардыларынааҕы конвенцияҕа илии баттаммыт.
🔹 1852 — сыллаахха Сибиири салайар Сибиир кэмитиэтэ диэн тэрилтэ ыраахтааҕы ыйааҕынан тэриллибит.
🔹 1912 — Өлүөнэ бириискэлэригэр Бодойбоҕо үҥсүү илдьэн испит оробуочайдары ытыалаабыттар. 372 киһи бааһырбыт, онтон 170 киһитэ өлбүт. Бу алдьархай туһунан дьокутаат Александр Керенскэй Дуума түрүбүүнэтиттэн биллэрбитин кэннэ Арассыыйаҕа улахан айдаан тахсыбыта.
🔹 1945 — капитан Николай Чусовской хамаандалыыр батальона, өстөөх күүстээх утарсыытын самнаран, Зелов куорат (Берлинтэн илин) соҕуруу-илин өттүн ылбыт. Сатабылын уонна хорсун быһыытын иһин Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойун аата иҥэриллибитэ.
🔹 1961 — ЦРУ нөҥүө үбүлэммит Куубаттан төрүттээх эмиграаннар Тороху хомотунан Куубаҕа саба түспүттэр, соруктара — Фидель Кастрону суулларыы.
🔹 1970 сыллаахха Былатыан Ойуунускай 1935-1938 сыллардаахха олорбут дьиэтигэр Саха литэрэтиирэтин судаарыстыбаннай түмэлэ аһыллыбыта.
🔹 2005 — Таймыырдааҕы Дулгаан-Ненец уонна Эбэҥки автономиялаах уокуруктара Красноярскай кыраайга холбоһоллорун туһунан референдум ыытыллыбыт. Бу түмүгүнэн уокуруктар федерация таһымыттан муниципальнай оройуон таһымыгар түспүттэрэ.

🔹 Бүгүн ахтыллар дьон:
Төрөөбүттэр:
▫️1894 — сыллаахха Курскай губернияҕа шахтер дьиэ кэргэнигэр Никита Хрущев (11.9.1971 өлб.), сэбиэскэй партийнай уонна государственнай диэйэтэл.
▫️1959 — Суоттуга бэйиэт Сабарай Илгэ — Анна Парникова төрөөбүт.

Өлбүттэр:
▫️1951 — Дьокуускайга саха бастакы идэтийбит композитора, Саха АССР уонна РСФСР ускуустубатын үтүөлээх үлэһитэ Марк Жирков өлбүт.

🔹 Бүгүн уонна туох ахтылларын — бэлиэ күннэр, түбэлтэлэр, ким төрөөбүтүн/өлбүтүн туһунан — манна сиһилии көр: https://sah.wikipedia.org/wiki/муус_устар_17
📌 Сурутуҥ https://t.me/biikige

Муус устар 17

Муус устар 17 диэн Григориан халандаарыгар сыл 107-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 108-c күнэ). Сыл бүтүө 258 күн баар.

158 0 1 8

Биики халандаар 📆

16 Apr, 23:56

Бэҕэһээ муус устар 16 күнүгэр Эрзя омук тылын күнэ этэ. Эрзэлии – Эрзянь келень чи.
1993 сыллаахтан эрзя бастакы лиҥгибииһин, алпаабытын ааптарын Анатолий Рябовонь (1894–1938) төрөөбүт күнүгэр бэлиэтииллэр.

Билигин хас эрзя баара чопчу биллибэт, тоҕо диэтэххэ сэбиэскэй кэмтэн уруулуу омугу мокшалары кытта холбуу мордвалар дииллэрэ, онтуктара дьон өйүгэр-санаатыгар иҥэн хаалан, уонна тылларын умна быһыытыйан, биэрэпис кэмигэр элбэх киһи мордвиммын дэнэр буолбут. 2021 сыллааҕы биэрэпиһинэн 480 тыһыынча мордвин баар. Онтон үс гыммыт иккитэ эрзя төрүттээх диэн быһа барыллаан этэллэр.

142 0 0 4

Биики халандаар 📆

16 Apr, 01:45

Муус устар 16 күнүгэр туох буолбут эбитий?

🔸 Пуэрто Рико, АХШ — Хосе де Диего төрөөбүт күнэ
🔸 Дания — Маргрете II төрөбүт күнэ
🔸 Вашингтон, Колумбия уокуруга, АХШ — Босхолонуу күнэ
🔸 Венгрия — Холокост сиэртибэлэрин күнэ
🔸 АХШ — Эмтэнии туһунан быһаарыныы күнэ (ааҥл. National Healthcare Decisions Day). Бу күн ыарыыны сэрэтии, ыарыыны баалаппакка эрдэ эмтэнии туһунан толкуйдуурга ыҥыраллар
🔸 Ираак Курдистаана — Балисаҥҥа уонна Шейх Васаҥҥа химическэй атааканы ахтыы күнэ
🔸 Аан дойдуга саҥа (куолас) күнэ — бу күн күөмэй чөл туругар, сөпкө саҥарыыга болҕомто уурарга ыҥыраллар, дьону дьоһуннаахтык саҥарарга уонна сатаан ыллыырга үөрэтэллэр, учуонайдары саҥарыыны чинчийиигэ угуйаллар. Аан бастаан 1999 сыллаахха Бразилияҕа ларингологтар көҕүлээһиннэринэн бэлиэтээбиттэрэ, кэлин аан дойдуга барытыгар кэриэтэ тарҕаммыта.

🔹 1789 — сыллаахха Тобольскайга Сибииргэ бастакы типография аһыллыбыт.
🔹 1917 — Швейцарияҕа олорбут Владимир Ленин Олунньутааҕы өрөбөлүүссүйэ кэнниттэн Арассыыйаны кытта сэриилэһэ сылдьар Германияны нөҥүөлээн Петроградка кэлбит. Кэлээт Финляндскай вокзаалга тыл эппит, Быстах кэм бырабыыталыстыбатын кириитикэлээбии, Германияны уонна кини союзниктарын кытта сэриини тохтоторго ыҥырбыт.
🔹 1963 сыллаахха Аан дойдуга бастакынан куйаарга дьахтар Валентина Терешкова «Восток — 5» диэн космос хараабылынан көппүт.
🔹 2006 — Усть-Ордынскай Бурятскай автономнай уокуругу Иркутскай уобалаһыгар холбуурга референдум ыытыллыбыта.
🔹 2008 — Арассыыйа бырабыыталыстыбатын уурааҕынан Чайандатааҕы гаас үөскээбит сиригэр үлэлиир лиссиэнсийэни Газпром ылбыта.
🔹 2011 — Ойуунускай аатынан Судаарыстыбаннай бириэмийэни биэс киһиэхэ анаабыттар: Жирков А. Н., Степанов Е. Н., Протодьяконов В. Н., Павлова В. Н., Чусовская В. А..

🔹 Бүгүн ахтыллар дьон:
Төрөөбүт:
▫️1910 — Всеволод Дадыкин (1910—1977), үүнээйини чинчийбит биолог учуонай, 1952—1957 сыллардаахха Саха сиринээҕи Билим киинин салайааччыта.

Өлбүттэр:
▫️1938 — Саха АССР ВЦИК-ка бэрэстэбиитэлин Дьааҥы Дулҕалааҕыттан төрүттээх Христофор Шараборины Москубаҕа ытан өлөрбүттэр. 1931 сыллаахтан 1937 сыллаахха диэри Саха АССР Совнаркомун бэрэссэдээтэлэ. Өссө 1937 сыл бастакы аҥаарыгар САССР НКВД-тын тойоно А.П. Коростин Шараборины хаайаары гыммытын Саха сиринээҕи ВКП(б) обкуомун бастакы сэкиритээрэ П.М. Певзняк көҥүлүн биэрбэтэх, Москубаҕа бэрэстэбиитэлинэн ыыппыт эбит, ол эрээри бу миэрэ көмөлөспөтөҕө, 1937 сыл сэтинньи 5 күнүгэр Москубаҕа хаайыллыбыта.
▫️1993 — Ньурба Малдьаҕарыттан төрүттээх Сафронов Михаил — ветеринария билимин дуоктара, профессор, Дьокуускайдааҕы тыа хаһаайыстыбатын чинчийэр институту өр сылларга салайбыт киһи (1960—1988).

🔹 Бүгүн уонна туох ахтылларын — бэлиэ күннэр, түбэлтэлэр, ким төрөөбүтүн/өлбүтүн туһунан — манна сиһилии көр: https://sah.wikipedia.org/wiki/муус_устар_16
📌 Сурутуҥ https://t.me/biikige

Пуэрто-Рико

Пуэ́рто-Ри́ко (исп. Puerto Rico — «баай порт»), толору аата — Көҥүл холбоспут судаарыстыба Пуэ́рто-Ри́ко (исп. Estado Libre Asociado de Puerto Rico), эбэтэр Пуэ́рто-Ри́ко Холбоһуга (ааҥл. Commonwealth of Puerto Rico) — Америка Холбоһуктаах Штааттарыттан тутулуктаах сир, «холбонуллубатах тэрээһиннээх...

162 0 1 1 6

Биики халандаар 📆

15 Apr, 00:54

Өлбүттэр:
▫️1913 — Казаан куоракка бэйиэт Габдуллаа Тукаай
▫️1951 — Марк Жирков — саха бастакы идэтийбит композитора.
▫️1980 — Тимофей Лукин (1913 төр.) — биллиилээх сылгыһыт, Социалистическай Үлэ Дьоруойа.

🔹 Бүгүн уонна туох ахтылларын — бэлиэ күннэр, түбэлтэлэр, ким төрөөбүтүн/өлбүтүн туһунан — манна сиһилии көр: https://sah.wikipedia.org/wiki/муус_устар_15
📌 Сурутуҥ https://t.me/biikige

1913

1913 сыл.

212 0 1 7

Биики халандаар 📆

15 Apr, 00:54

Муус устар 15 күнүгэр туох буолбут эбитий?

🔸 Аан дойдуга култуура күнэ
🔸 Аан дойдуга ускуустуба күнэ
🔸 Арҕаа Бенгалия, Трипура уонна Ассам штааттар (Ииндийэ) — Поһила Бойшах (Бенгалия Саҥа дьыла)
🔸 Англия, Ливерпуль — Хиллсборо сиэртибэлэрин ахтан ааһар күн. 1989 сыллаахха Соҕуруу Йоркшир куоратыгар буолбут футболга Англия кубогун полуфинаалын кэмигэр трибунааҕа үөскээбит дьалхааҥҥа 94 киһини тэпсэн өлөрбүттэрэ. 2014 сыллаахха дьыаланы хос көрөн баран полиция уонна суһал көмө үлэһиттэрэ буруйдаахтара дакаастаммыта
🔸 Босния уонна Герцеговина — Аармыйа күнэ
🔸 АХШ — Джеки Робинсон күнэ. 1947 сыллаахха бу хара тириилээх спортсмен бейсбол үрдүкү лиигатыгар оонньуур буолбут. АХШ-ка спорт бу көрүҥэр 80 сыллаах тирии өҥүнэн араары (сегрегация) суох буолбут
🔸 АХШ — АХШ хамсанан этэр тылын күнэ. АХШ уонна Канаада тыла суохтара Британия тыла суохтарыттан атын тылынан кэпсэтэллэр, бу тыл Франция тыла суохтарын тылларыгар маарынныыр. Ону таһынан бу тылынан Арҕаа уонна Соҕуруулуу Илин Африка дойдуларыгар кэпсэтэллэр
🔸 АХШ, Пилипиин — Нолуок күнэ
🔸 АХШ — "Бостон биир күнэ" диэн ааттаммыт атын дьоҥҥо үтүөнү оҥоруу уонна көмөлөһүү күнэ. Бостон марафонугар 2013 сыллахха буолбут теракт биир сыла туолуутугар Бостон баһылыга Марти Уолш биллэрбитэ. Бу күн дьон хаан туттараллар, быстар дьадаҥыларга көмөлөһөр пуондаларга ас-таҥас бэрсэллэр, түмэллэргэ босхо киллэрэллэр
🔸 Гаваай арыылара (АХШ) — Дамиан аҕабыыт күнэ. Бу Бельгияттан төрүттээх католик аҕабыыт 1889 сыллаахха бу күн өлбүт. 1873 сыллаахтан Гаваай арыыларыгар олорбут, онтон 11 сыл араҥ ыарыылаахтар лааҕырдарыгар олорон ыарыһахтары эмтээбит, санааларын бөҕөргөппүт, бэйэтэ сэллигинэн уонна араҥынан ыалдьан өлбүт
🔸 Грузия — Таптал күнэ
🔸 Казахстаан — Тапталлаахтар күннэрэ. Казаах эпоһын дьоруойдарын кытта ситимнээх
🔸 Хотугу Кэриэйэ — Күн күнэ. Ким Ир Сен төрөөбүт күнүгэр бэлиэтэнэр.

🔹 1395 — Тимур Терек өрүс үрдүгэр Тохтамыш сэриитин кыайбыт. Бу кэнниттэн Алтан Ордуу киин куоратын Сарайы суох гыммыта, бөрүстүөлгэ бэйэтин киһитин олордубута.
🔹 1888 — Дьокуускайга хаайыылаахтар уонна көскө ыытыллыбыттар оҕолоругар анаан приют аһыллыбыт. 1889 сыллаахха онно 42 оҕо баар эбит.
🔹 1918 — «Якутское земство» хаһыат бастакы нүөмэрэ тахсыбыт. Эрэдээктэрдэр: Василий Никифоров - Күлүмнүүр, Памфил Осипов (Иноземцев), 11-с нүөмэртэн ыла — П.Е. Баранов. Барыта 44 нүөмэр тахсыбыт эбит.
🔹 1920 — Дьокуускайга уйуостааҕы (киин улуустар) сири оҥорооччулар сийиэстэрэ саҕаламмыт, муус устар 22 күнүгэр түмүктэммит. Сийиэскэ көрүллүбүт боппуруостар: 1) Олохтоох сирдэртэн дакылааттар. 2) Уйуоска сири туһаныы туруга. 3) Сэбиэскэй былаас дэкириэттэрин билсии, кинилэри олоххо киллэрии.
🔹 1957 — 1939 сыллаахха Дьокуускай хаайыытыгар, доппуруос биир да түгэнигэр бэйэтин буруйдааҕынан билиммэккэ, кими да буруйга уган биэрбэккэ, кырбанан уонна аччыктаан 56 сааһыгар өлбүт судаарыстыбаннай диэйэтэл Илья Прядезников толору реабилитацияламмыт.
🔹 1989 — Кытайга Тяньаньмэнь болуоссат дьалхаана саҕаламмыт. Бэс ыйын 4 күнүгэр бүтэһиктээхтик хам баттаммыта. Чинчийээччилэр этэллэринэн бу түбэлтэттэн сылтаан Кытай Сэбиэскэй Сойуус аҕыйах кэминэн ыһыллыбытын курдук ыһылла сыспыта.

🔹 Бүгүн ахтыллар дьон:
Төрөөбүттэр:
▫️1913 — Үөһээ Бүлүү Балаҕаннааҕар саха аатырбыт хапсаҕайдьыта Бычырдаан.
▫️1915 — Болот Боотур, саха норуодунай суруйааччыта, бэйиэт, прозаик, публицист.
▫️1918 — Баал Хабырыыс (22.04.1969 өлб.) — бэйиэт, ССРС суруйааччыларын Сойууһун чилиэнэ
▫️1940 — Үөһээ Бүлүү Сургулуук нэһилиэгэр Никита Архипов — археолог, устуоруйа билимин дуоктара.
▫️1948 — Валентина Атласова — саха култууратын пропагандииһа, Мэҥэ Хаҥалас улууһун Ытык олохтооҕо.
▫️1948 — Дарья Брагина — устуоруйа билимин дуоктара.
▫️1949 — Владимир Эртюков — устуоруйа билимин хандьыдаата, Саха Сирин чаҥ үйэтинээҕи устуоруйатыгар идэтийбит археолог.
▫️1950 — Степанида Борисова — тыйаатыр уонна киинэ артыыһа, ырыаһыт, Арассыыйа Федерациятын норуодунай артыыһа.

Ииндийэ

Ииндийэ сорумдьу Ииндийэ Өрөспүүбүлүкэтэ (хинди भारत गणराज्य Bhārat Gaṇarājya; ааҥл. Republic of India) диэн Соҕуруу Азия дойдута. Аан дойду үрдүнэн сирин иэнинэн 7-ис миэстэҕэ, дьонун ахсаанынан 2-с. Индияттан соҕуруу Индия океана, арҕаа Араб байҕала уонна илин Бенгал хомото бааллар. Арҕаа Пакистан...

209 0 1 5

Биики халандаар 📆

14 Apr, 08:50

Уоллааххын дуо?

Опрос

1
2
3
Үстэн элбэх
Уолланыам диэн санаалаахпын
Суох

66 голосов

237 0 2

Биики халандаар 📆

14 Apr, 08:43

00:04

Видео недоступно для предпросмотра

Смотреть в Telegram

🏳️ Саха Өрөспүүбүлүкэтэ, муус устар иккис баскыһыанньата (8—15) — Уол оҕо күнэ. СӨ Ил Дарханын Егор Борисов 2017 сыл олунньу 6 күнүгэр тахсыбыт ыйааҕынан бэлиэтэнэр.

Эҕэрдэ буоллун, уолаттардаах дьоммутугар! Быстыбат быйаҥнанныннар!

252 0 3

Биики халандаар 📆

14 Apr, 02:31

Муус устар 14 күнүгэр туох буолбут эбитий?

🔸 Сылы икки аҥаарга араарар буоллахха — кыһыҥҥа уонна сайыҥҥа — бу күн кыһын бүтэр.
🔸 Ангола — Ыччат күнэ
🔸 Баҥладеш — Бенгалия Саҥа дьыла
🔸 Грузия — Төрөөбүт тыл күнэ
🔸 Мьянма — Уу бэстибээлэ
🔸 Эл Салвадор, Гаити, Гондурас, Венесуэла — Панамерика күнэ
🔸 Соҕуруу Кэриэйэ — Хара күн. Икки ый ынаараа өттүгэр Валентин күнүгэр уонна биир ый ынараа өттүгэр Японияҕа бэлиэтэнэр Үрүҥ күҥҥэ бэлэх туппатах аҥардас дьон бэлиэтиир күннэрэ.

🔹 1294 — Хубилай Хаан сиэнэ Тимир (монг. Өлзийт Төмөр) Монгуол Импиэрийэтин илиҥҥи өттүгэр сытар Юань импиэрийэтин ыраахтааҕыта буолбут (сүнньүнэн билиҥҥи Кытай сирэ), кэлин монгуоллар бүттүүннэрин 6-с улуу хаанынан билиниллибитэ. Олджейту уонна Чэнцзун диэн титуллардааҕа.
🔹 1650 — Дьокуускай бойобуодата Дмитрий Францбеков уонна дьяк Осип Степанов Максим Михайлов диэн баһылыктаах дьоҥҥо Өлүөхүмэ остуруогун Федор Афанасьев диэн баһылыктаах дьаһаах хомуйааччыларыттан тутар туһунан сорудах-өйдөбүнньүк (наказная память) суруйбуттар. Сорудахха эргэ остуруогу бөҕөргөтөр, дьаһааҕы хайдах хомуйар туһунан ыйыылар-кэрдиилэр бааллар[1].
🔹 1801 — Александр I ыраахтааҕы Сенат Кистэлэҥ экспедициятын суох гыммыт уонна доппуруос кэмигэр пытканы туһанары боппут.
🔹 1922 сыллаахха бу күн Саха күбүөрүнэтин сэбилэниилээх күүстэрин командующайа оперативнай дааннайдарынан «баандалар» ахсааннара: Барыта Дьокуускай тула 1500 бандьыыт баар диэн суруллубут. Аммаҕа, Бүлүүгэ, Верхоянскайга уонна Халымаҕа хас киһи баара биллибэт диэн суруллубут. Сиһилии.
🔹 1975 сыллаахха Саха АССР култууратын министиэристибэтин коллегиятын быһаарыытынан Пушкин аатынан бибилэтиэкэ иһинэн Аҕыйах ахсааннаах омуктар сиэктэрдэрэ тэриллибитэ. Пуондатын олоҕунан Г.М. Василевич бибилэтиэкэтин кинигэлэрэ буолбуттара, барыта аҕыйах ахсааннаах хотугу омуктар тылларынан 43 кинигэ этэ.

🔹 Бүгүн ахтыллар дьон:
Өлбүттэр:
▫️1995 — Иван Алексеев, Сунтаар Хаҥалаһыттан төрүттээх, тэлэбиидэнньэ уонна араадьыйа кэмитиэтигэр 32 сыл эрэдээктэрдээбит суруналыыс, бэйиэт, драматург, суруналыыс. СӨ култууратын үтүөлээх диэйэтэлэ.
▫️2011 — Дүпсүн улууһуттан (билигин Уус Алдан улууһугар киирэр) төрүттээх Ойуунускай аатынан судаарыстыба бириэмийэтин лауреата, Дьокуускай Ытык киһитэ, Музыка оскуолатын дириэктэрэ Василий Босиков өлбүт.

🔹 Бүгүн уонна туох ахтылларын — бэлиэ күннэр, түбэлтэлэр, ким төрөөбүтүн/өлбүтүн туһунан — манна сиһилии көр: https://sah.wikipedia.org/wiki/муус_устар_14
📌 Сурутуҥ https://t.me/biikige

Муус устар 14

Муус устар 14 диэн Григориан халандаарыгар сыл 104-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 105-c күнэ). Сыл бүтүө 261 күн баар.

231 0 2 2 4

Биики халандаар 📆

13 Apr, 01:52

00:04

Видео недоступно для предпросмотра

Смотреть в Telegram

Рок-н-ролл диэн тугуй?

Тылбааһа "биэтэҥнээ уонна эргичий". Көннөрү роктан уратыта – ити "эргичий" диэнигэр сытар, ол аата төттөрү-таары хамсыыр тэтимҥэ (ритм) үҥкүүлүүр мелодия эбиллиитигэр.

Сорохтор мелодичнайын иһин таптал музыката дииллэр, сорохтор ону ааһан "рок диэн уол музыката буоллаҕына, рок-н-ролл – кыыс музыката" дииллэр...

235 0 1 2

Биики халандаар 📆

13 Apr, 00:44

Муус устар 13 күнүгэр туох буолбут эбитий?

🔸 Рок-н-ролл аан дойдутааҕы күнэ[1].
🔸 АХШ — Томас Джефферсон төрөөбүт күнэ
🔸 Таиланд, Непал — Сонгкран (Саҥа дьыл[2])
🔸 Чад — Дойду күнэ.

🔹 1859 — Манчаары Баһылайы Дьокуускайга куорат суолун оҥоһуутугар үлэлэтэ таһаарбыттар. Сотору кэминэн Марха улууһугар көскө ыыталлар.
🔹 1904 — Порт-Артур аттыгар «Петропавловскай» броненосец дэлби тэбиитигэр аатырбыт худуоһунньук Василий Верещагин уонна вице-адмирал Степан Макаров өлбүттэр.
🔹 1922 — Каландаришвилины кытта тоһуурга (кулун тутар 6 күнүгэр) түбэһэн өлбүттэр испииһэктэрэ бэчээттэммит.
🔹 1932 — ССРС Норуот хамыһаардарын сэбиэтэ (Совнарком) «Байкал-Амур тимир суолун тутуутун туһунан» уураах таһаарбыт.
🔹 1941 — ССРС уонна Япония саба түспэт туһунан сөбүлэҥҥэ илии баттаспыттар.
🔹 1985 — Михаил Горбачев партия пленумугар «перестройканы» биллэрбит.

🔹 Бүгүн ахтыллар дьон:
Төрөөбүттэр:
▫️1919 — Грант Григорян, композитор, Саха АССР искусствотын үтүөлээх диэйэтэлэ.
▫️1929 — Екатерина Новгородова — Социалистическай Үлэ Геройа.
▫️1945 — Николай Винокуров (Урсун) — бэйиэт, литэрэтиирэни ырытааччы, тылбаасчыт.
▫️1955 — Ирина Хакамада — экономист, бэлиитик, суруналыыс, публицист. Аҕата — дьоппуон хомуньууһа, сэрии кэмигэр билиэннэй быһыытынан сэбиэскэй хаайыыга олорбут, сэрии кэнниттэн Хабаровскайга олорбут, нуучча тылын үөрэппит дьахтары ойох ылбыт.
▫️1979 — Саргылана Ноева, Саха АССР Чурапчы оройуонун Туора Күөл нэһилиэгэр — саха суруйааччыларын айымньыларын сүдьүөттэригэр кэми чинчийэр учуонай, филология билимин хандьыдаата.

🔹 Бүгүн уонна туох ахтылларын — бэлиэ күннэр, түбэлтэлэр, ким төрөөбүтүн/өлбүтүн туһунан — манна сиһилии көр: https://sah.wikipedia.org/wiki/муус_устар_13
📌 Сурутуҥ https://t.me/biikige

Муус устар 13

Муус устар 13 диэн Григориан халандаарыгар сыл 103-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 104-c күнэ). Сыл бүтүө 262 күн баар.

222 0 1

Биики халандаар 📆

12 Apr, 01:18

Муус устар 12 күнүгэр туох буолбут эбитий?

🔸 Киһи халлаан куйаарыгар, космоска тахсыбыт күнэ
🔸 Боливия — Оҕо көмүскэлин күнэ
🔸 Либерия — Дойдуга босхолонуу күнэ (1980)
🔸 Казахстаан — Билим үлэһиттэрин күнэ
🔸 Беларусь, Арассыыйа — Космонавтика күнэ
🔸 Украина — Ракетнай-космическай салаа үлэһиттэрин күнэ
🔸 Хотугу Каролина (АХШ) — Галифакс күнэ. 1776 сыллаахха Хотугу Каролина Галифакс куоратыгар буолбут мунньахха дьон (сепаратистар) Британияттан арахсан туспа судаарыстыба буолар туһунан аан бастакы быһаарыыныы ылбыттар. Манна суруллубут докумуон Тутулуга суох буолуу декларациятыттан үс ый курдугунан эрдэ ылыллыбыта.

🔹 1881 — Александр III ыраахтааҕы Арассыыйаттан көҥүл тахсары уонна киирэри көҥүллээбит.
🔹 1918 — чэкиистэр анархыыстар тэрилтэлэрин ыспыт күннэрэ. Сүүстэн тахса анархыыһы өлөрбүттэр, биэс сүүсчэкэ киһи хаайыыга быраҕыллыбыт.
🔹 1919 — «Москва-Сортировочная» депо оробуочайдара өрөбүллэригэр 3 паровоһу босхо өрөмүөннээбиттэр. Бу түбэлтэ субуотунньук диэн ааттаах хамсааһыны төрүттээбитэ.
🔹 1927 — Чан Кайши Нанкиҥҥа уонна Шанхайга былааһы былдьаабыт, Шанхайга хомуньуустары өлөртөрбүт.
🔹 1931 — Марха улууһун I Бордоҥ нэһилиэгиттэн төрүттээх Степан Васильев Өҥнөөх тимири уонна көмүһү хостуур уонна таҥастыыр оробуочайдар Сойуустарын Киин кэмитиэтин бэрэстээтэлинэн талыллыбыт, онно 1934 сылга ыарахан бырамыысыланнаһы хонтуруоллуур баартыйа бөлөҕүн салайар үлэҕэ көһүөр диэри үлэлээбитэ.
🔹 1945 с. өлүөн 6 хонук иннинэ сапердар взводтарын хамандыыра Бодойботтон төрүттээх саха уола Петр Тихонов бииргэ үөрэммит кыыһыгар аатырбыт артиллерист Протодьяконовы көрсөн, куустуһан, кыратык иһэн ааспыттарын суруйбут. Бу суруга «Социалистическая Якутия» хаһыакка 1982 с. бэчээттэммитэ.
🔹 1954 — Мария Нартахованы Саха АССР Үрдүкү Сэбиэтин Президиумун бэрэссэдээтэлинэн талбыттар. Бу дуоһунаска 9 сыл, 1963 сыллаахха биэнсийэҕэ барыар дылы үлэлээбитэ.
🔹 1961 — аан дойдуга бастакынан ССРС лүөччүк-космонааба Юрий Гагарин космоска тахсыбыта.

🔹 Бүгүн ахтыллар дьон:
Төрөөбүттэр:
▫️1931 — Сиэн Чолбодук, Ньурба оройуонугар Хордоҕойго (билигин Ньурбачаан) суруйааччы, драматург, тылбаасчыт.
▫️1942 — Людмила Слепцова Мэҥэ-Хаҥалас оройуонун Майа нэһилиэгэр — саха живописеһа.
▫️1946 — Наталья Посельская (12.04.1946 — 8.07.2011) — балерина, балет педагога, хореограф, педагогика билимин хандьыдаата.
▫️1953 — Варвара Окорокова, Сунтаар Кутанатыгар — литэрэтиирэ кириитигэ, уран тыл ырытааччыта,литературовед. Тыл үөрэҕин дуоктора.

Өлбүттэр:
▫️1994 — Павел Никитин (1932 с.т.) — Мэҥэ Хаҥалас Хара нэһилиэгиттэн төрүттээх суруналыыс, Саха АССР культуратын үтүөлээх диэйэтэлэ.

🔹 Бүгүн уонна туох ахтылларын — бэлиэ күннэр, түбэлтэлэр, ким төрөөбүтүн/өлбүтүн туһунан — манна сиһилии көр: https://sah.wikipedia.org/wiki/муус_устар_12
📌 Сурутуҥ https://t.me/biikige

Муус устар 12

Муус устар 12 диэн Григориан халандаарыгар сыл 102-с күнэ (ордук хонуктаах сылга 103-c күнэ). Сыл бүтүө 263 күн баар.

255 0 4 6

Биики халандаар 📆

11 Apr, 06:37

"Кыымы" ааҕаҕын дуо?

Опрос

Сурутабын
Атыылаһан куруук ааҕабын
Хам-түм атыылаһан ааҕабын
Бибилэтиэкэҕэ, ыалга иҥин ааҕабын
Алҕас түбэһэ түстэхпинэ
Урут ааҕар этим, билигин суох
Аахпаппын

66 голосов

255 0 0 2 1

Биики халандаар 📆

11 Apr, 06:34

📣“Арассыыйа почтата” иһитиннэрэринэн, 2024 сыл бастакы аҥаарыгар сурутуу түмүгүнэн, “Кыым” хаһыат дойду үрдүнэн 13-с миэстэҕэ (!) сылдьар. Оттон Арассыыйаҕа билигин, быһа холоон, барыта 14 тыһыынчаҕа чугаһыыр хаһыат-сурунаал баар эбээт!

Саха дьоно өйөөтөхтөрүнэ, эһиилгэ диэри Арассыыйаҕа “10 бастыҥ” иһигэр киирэр кыах толору баар. Сиһилии ▶️📊

210 0 0 4

Ваш нейро помощник в Telegram

Авто из США в Бишкек

Авто из США, Кореи и Китая

Биики халандаар 📆

Гео и язык канала

Категория

Биики халандаар 📆

Биики халандаар 📆

Биики халандаар 📆

Биики халандаар 📆

Биики халандаар 📆

Биики халандаар 📆

Биики халандаар 📆

Биики халандаар 📆

Биики халандаар 📆

Биики халандаар 📆

Биики халандаар 📆

Биики халандаар 📆

Биики халандаар 📆

Биики халандаар 📆

Биики халандаар 📆

Биики халандаар 📆

Биики халандаар 📆

Биики халандаар 📆

Биики халандаар 📆

Биики халандаар 📆

679

Популярное в канале

Язык сайта

Ваш нейро помощник в Telegram

Авто из США в Бишкек

Авто из США, Кореи и Китая

Биики халандаар 📆

Гео и язык канала

Категория

679

Популярное в канале