#ватсаптан Өлүөһүк
Сир-дойду аайы араас дьоҕурдаах дьон төрөөн-үөскээн олордохторо. Ырыаһыттар, уустар, худуоһунньуктар – маннык дьону билэбит-көрөбүт, харахпыт далыгар сылдьаннар, нэһилиэктэрин ааттаталлар, аатырдаллар. Бу кэнники олохпут тутула уларыйан, саха айылгыта уһуктан, көрбүөччүлэр, норуот эмчиттэрэ, былыргынан ойууттар баар буоллулар. Кинилэр ортолоругар айылҕаттан айдарыылаах, хомуһуннаах ойууннары билэбит.
Олохпор биир дьикти киһилиин алтыһан ааспыппын кэпсиэхпин баҕарабын.
Арай биир сайын куоракка, автовокзалга, дойдубар бараары такси кэтэһэ олордохпуна ойоҕоспуттан ким эрэ одуулуурун сэрэйэн, кэннибин хайыһан көрбүтүм, бэйэм саастыыта киһи тонолуппакка көрөн олорор эбит. Мин хайыспыппын көрөн, хайдах эрэ мичээрдииргэ дылы гынна, ойон туран, чуо утары хааман кэлэн, илиитин биэрэн дорооболосто, көхсүн этиттэ уонна ааппын ааттаата. Чыпчылҕан түгэнигэр араастаан толкуйдуу сатаатым да, олох билбэт киһим эбит. Онуоха киһим:
-Хайа, билбэтиҥ дуу? Оҕо сылдьан, начаалынайга, төрдүс кылааска бииргэ үөрэммиппит ээ, мин Өлүөһүк диэммин, өйдүүрүҥ дуу? – диэбитэ. Оҕо сааһым кэрчик кэмнэрэ, киинэ лиэнтэтинии элэҥнэспиттэрэ. Өйбөр Өлүөһүгү туоратарбытын, атаҕастыырбытын өйдөөн кэлбитим. Дохсун оҕо саас олуона быһыыларыттан кыбыстыбытым. Төрдүс кылааска үөрэнэ сырыттахпытына,хотон тутааччы нуучча биригээдэтин кытта,аҕатынаан эмискэ баар буолан хаалбыттара. Ийэлэрэ суоҕа,ону токкоолоһор да киһи баарын өйдөөбөппүн. Биригээдэ эргэ дьиэни сөргүтэн кыстаабыттара. Оччолорго итинник биригээдэлэр кэлэллэрэ сонун буолбатах этэ. Бэл,сопхуос үлэһиттэрин оттук мастарын,нууччалар дэлээнэҕэ үрдүттэн олорон,кыһыннары-сайыннары кэрдэллэрэ. Кэм ирдэбилинэн үлэ да үлэлэниллэрэ,арыгы да иһиллэрэ. Тыа сирэ муҥутаан сайдан,киһи-сүөһү мунньустан,үлэ-үөрэх барыта социалистическай күрэхтэһиинэн сыаналанара. Өлүөһүк хайдах оскуола боруогун атыллыаҕыттан,олохтоох оҕолортон туоратыллан барбыта. Кырата,хачаайыта,онно эбии табах,арыгы иҥпит сытыттан сиргэммитэ буолан,ким даҕаны сыста сатаабатаҕа. Онон паартаҕа соҕотох олороохтообута. Баҕар үөрэҕэр дьоҕурдааҕа буолуо да,дьиэтигэр ким кининэн дьарыктаныай. Үөрэнэр-үөрэммэт сылдьан, саас көһөн хаалбыттара. Өлүөһүк оннук биир сыл үөрэнээри оҕолортон атаҕастанан,учууталлартан туоратыллан наар үтүргэҥҥэ сылдьан,туох да өйдөбүл хаалларбатаҕа. Арай сотору-сотору ыалдьан,балыыһаҕа киирэрэ.
-Ээ. Өйдөөн, өйдөөтүм, — хайдах эрэ тылым бөлүөхсэн ылбыта.
-Чэ, кыбыстыма. Ааспыт аастаҕа, Өлүөһүк санаабын өтө көрөрдүү эппитэ.
-Үтүмэн сыл ааспытын да кэннэ, эчи, киһини өйдүүрүҥ да бэрт эбит дии, — кырдьык сөхпүппүн биллэрбитим.
-Ээ билэн, билэн, барыгытын өйдүүбүн, — киһим хайдах эрэ түгэхтээх баҕайытык эппитэ.
-Өлүөһүк, билигин ханна бааргыный, туох үлэһит буоллуҥ?
-Хотунан-соҕуруунан эргийэ сылдьабын. Дьон туһугар үлэлиибин. Өйдөөбөтөрбүн да өскүөрүтүн, “ээ,” диэбитим. Өлүөһүк хачаайы, уҥуоҕунан кыра эбит, арай харахтара уоттаах, киһи кыайан утары көрбөт, бэйэтин туһунан кэпсиэн баҕарбатаҕа.
-Өлүөһүк, хайа диэки бардыҥ? — Киһибин кимин-тугун билбэт буоламмын оҕо эрдэҕээҥҥитинии ааттыыбын.
-Эһиги диэки.
-Онно туохха?
-Ээ, ыҥырбыттара, — киһим эмиэ таайтарыылаах баҕайытык эппитэ. Бу кэмҥэ таксибыт кэлэн тахсар ааны былдьаспыппыт. Барааччы да син баара. Үөрэммиппитинэн анньыалаһан-үтүөлэһэн, тарыырданан УАЗ массыынаҕа симиллибиппит. Оннубун булан, түннүгүнэн көрбүтүм, Өлүөһүк дьоҕус үрүксээгин туппутунан, аа-дьуо бүтэһик киирэн эрэрэ. Массыына үктэлигэр атаҕын сыыһа үктээн, утары олорор дьахтарга баран түспүтэ. Дьахтар өлөн эрэрдии сарылаат, ыыс-бурут тылларынан Өлүөһүгү үөхпүтүнэн барбыта:
-Чиччик баара итирэ-итирэ киһиэхэ саптылла түспүт буола-буола. Өлүөһүк барахсан тугу да саҥарбатаҕа. Ол аайы дьахтар Өлүөһүк мөккүспэтин билэн, кыратын-хачаайытын көрөн сэнээн, бэйэтиттэн бэйэтэ кыынньан өрө татыаккаланан олорбута. Айанньыттар бу кэрээнэ суох быһыыттан бөтө бэрдэрбиттэрэ, ким да,тугу да саҥарбатаҕа. Арай Өлүөһүк “Алҕас- алҕас бырастыы гын,” диэмэхтээбитэ. Дьахтарбыт кэнникинэн кыраан-таныйан барбытыгар, массыынаҕа үөрэ-көтө киирбит айанньыттар саҥаларыттан маппыттара.