«Арчы Дьиэтэ» духуобунай култуура киинэ🤲🏻

От ыйын билгэтэ.

Бэс ыйын 21 күнүттэн от ыйын 12 күнүгэр диэри Тунах куйааһа дэнэр. 
От ыйын 13 күнүттэн от ыйын 20 күнүгэр диэри Саары куйааһа.
От ыйын 21 күнүттэн от ыйа бүтэр диэри хаптаҕас куйааһа.
От ыйа — сайын үгэнэ, сайын оройо. От-мас сибэккитэ, туораҕа ситэр. Үрэх кытылыгар сардаана сибэкки тэтэрэ кыыһар. Чараҥнарга дьэдьэн буһар, сыһыы, үрэх саҕатыгар хаптаҕас, моонньоҕон ситэр. Күн ортотугар түһэр сиккирэс тыал от-мас сиэмэтин ыһар. Сир аайы сибэкки ыһыаҕа. Көтөрдөр оҕолорун көтүтэллэр. Кинилэри батыһыннара сылдьан, түргэнник көтөргө, аһылыктарын булунарга үөрэтэллэр. Саха сиригэр от хомуура саҕаланар. Отчуттар аҕыс ыйдаах ыарахан кыстыгы эрэйэ суох туоруур туһугар элбэх оту оттуурга дьулуһаллар. Оҕолуун-уруулуун бука бары ходуһаҕа тахсаллар.
Саха оттуур кэмин үс таҥаранан бэлиэтиир: от ыйын 12 күнэ — Бөтүрүөп, окко киирэр кэм. Эбэтэр хойутаабыт дьон «абааһылар мунньахтара» кэнниттэн от ыйын 15 күнүттэн киирэллэр. Атырдьах ыйын 2 күнэ — Ылдьыын, хотуур ортото; балаҕан ыйын 14 күнэ — Сэмэнэп, от үлэтин бүтүүтэ.
Үгүс киһи от ыйын 13 күнэ “Кунай Хотуурдаах” күнтэн куттаналлар. Ол аата, Абааһы мунньаҕын кэмигэр, от ыйын 12 күнүгэр түүн 12 чаастан от ыйын 13 күнүгэр  түүн 12 чааска диэри,  айдаарар, тыаһы таһаараар аньыы. Онон ити кэмҥэ тыаһаамаҥ-ууһаамаҥ, мээнэ күлүмэҥ-салымаҥ, улахан үлэни үлэлээмэҥ. Си-дьүгээр сылдьа сатааҥ.

Бу күннэргэ,«Азия оҕолоро» Норуоттар икки ардыларынааҕы VIII спортивнай оонньуулар чэрчитинэн араас кэккэ тэрээһиннэр ыытылла тураллар.Ол курдук От ыйын 4 күнүгэр Орджоникидзе болуоссатыгар 17ч.00 "Туймаада ыалдьыттары көрсөр" эҕэрдэ кэнсиэрткэ Сайа тыл., Лүҥха Өлөксөйө мел. " Уран саха алгыһа" ырыаны Кыталы Куо уонна Далбар Кылыһах толордулар, ырыа ис хоһоонун ситэрэн " Арчы Дьиэтэ духуобунай култуура киинин иһинэн үлэлиир "Айдара" үҥкүү ансаамбыла (сал.Валентина Шадрина, Маргарита Гуляева) үҥкүүннэн киэргэттилэр.

Саха омук Үрүҥ тунах ыһыаҕы үгэс быһыытынан өрө көтөҕүллэн, мааны таҥас таҥнан көрсөр. Сылтан сыл сахалыы таҥаһы кэтэр дьон үксүүр, моһуон, истиил уларыйан, тупсан иһэр. Ону тэҥэ киэргэли, симэҕи араас матырыйаалтан оҥорор буоллулар. Дьахтар аймах туостан, оҕуруоттан уо.д.а. араас бэйэлээх симэх оҥостон кэтэр үгэстэннэ.
Быйылгы "Туймаада ыһыа5а - 2024"
" Саха талба - мааны таҥаһа" сахалыы таҥас көрүү күрэһэр “Арчы Дьиэтэ» духуобунай култуура киинин иһинэн үлэлиир "Мааны Мандар" иис түмсүүтэ (салайааччылар: айылҕаттан айдарыылаах көмүс тарбахтаах, маастар педагог, Саха Өрөспүүбүлүкэтин норуот уус –уран оҥоһуктарын маастара Алыптаах Туйаара Лэгэнтэй Кыыһа уонна СӨ култууратын туйгуна Любовь Радиковна Константинова) быйыл тигиллибит «Утум ситимэ» иис коллекциятынан ситиһиилээхтик кыттан 3 Үрдэл кыайыылааҕынан буолла🙌🙌🙌 Тарбаҕар талааннаах дьоммутун истиҥник эҕэрдэлиибит!👏👏👏👏👏👏 Айымньылаах үлэҕитигэр үрдүктэн үрдүк ситиһиилэри, чыпчааллары🙌🙌🙌🙌💐💐💐💐💐

Ытык Ыһыах күн, Үс Хатыҥҥа саха бастыҥ маанылаах аһын күн төгүрүк алаадьыны, аһаҕас халлаан анныгар Далбар Хотуттар саһархай өҥнөөх халадаайдарын сайбаччы кэтэн, алгыс сиэригэр- томугар кыттыһан алгыстаах алаадьыны саһарчы буһаран сыт таһааран күндүлээтилэр🙌🙌🙌

Туймаада ыһыаҕа -2024 Өрөспүүбүлүкэтээҕи "Чоргуй, собуот чабырҕах" чабырҕахсыттар күрэстэрин кыайыылаахтарынан буоллулар:
Оҕолорго
1 ҮРДЭЛ
"Чуораанчык' белех, Мэнэ-Ханалас, Бутэйдээх нэь, Рук. Осипова Л. Е.
2 ҮРДЭЛ
"Дьөҥкүүдэ кыталыктара" бөлөх, Ньурба оройуона, Маар нэь. Рук. Федорова Саргылана Петровна
3 ҮРДЭЛ
"Чуораана" фольклорный белех. Уус-Алдан улууьа, Мүрү нэһ. Сал. Парникова Екатерина Семеновна
Улахан дьонно
1 ҮРДЭЛ
"Дьуегэлиилэр" фольклор бөлөҕө. Мэҥэ-Хаҥалас улууһа сал. Анастасия Николаевна Матвеева
2 ҮРДЭЛ
"Чугдаар" бөлөх. Мэҥэ-Хаҥалас улууһа. Майа сэл.
3 ҮРДЭЛ
"Дьээ-Буо" фольклор бөлөҕө. Хатас нэһ. сал. Семенова Евдокия Ефимовна
Дьиэ кэргэнинэн толорууга
1 ҮРДЭЛ
Прокопьевтар дьиэ кэргэн. Мэҥэ-Хаҥалас улууһа, Бүтэйдээх нэһ. сал. Анастасия Николаевна Матвеева
2 ҮРДЭЛ
Шишигина Сайдыы Куо, Шишигина Айар Куо, Дьокуускай куорат. Сал. Шишигина Зоя.

Кылаан чыпчаал - Чугдаар чабырҕахсыттар бөлөхтөрө, Нам улууһа. Сал. Елена Руфова.