Кириллицабы же латиницабы? Казакстан кайрадан "эркелигин" баштады Мажилисте депутат Ринат Заитов бейөкмөт уюмдардын белгилерин кирилл алфавитинен баш тартып, жалаң латын арибиндеги жазууларды калтырууну сунуштады, деп жазат
https://t.me/ExpressAsia каналы.
Ал мындай демилгени ири шаарларда көрнөк-жарнактардын бир эле учурда үч вариантта – казак тилинде латын жана кириллицада, ошондой эле орус тилинде кайталанып жатканы менен түшүндүргөн.
"Азыр минимализмдин мезгили. Кириллицаны баары эле түшүнө бербейт, өзгөчө чет элдик туристтер", - деп белгилеген депутат.
Бул идеяны талкуулоону экономика министри Серик Жумангарин да колдогон. Ал латын тилиндеги расмий казак алфавити азырынча жок экенин, бирок бул маселени кароого даяр экенин айткан.
Адатта Казакстан Россиядан бир нерсе үмүт этерде эле кириллица маселесин көтөрүп калчу эле. Анткени бул жөн гана көрнөк-жарнак дизайны эмес, сырткы кызыкчылыктардын атайын таңууланган саясаты.
Бирок "минимализмди" шылтоологон казак бийлиги кириллицаны алып салуу менен эле ити чөп жеп, кетперин өздөрү деле түшүнүп турат да. Батыштын Казакстанды чек аралаш кошунасы, кылымдык мамилеси, миңдеген мигранттары, жүздөгөн ишкерлери алака түзүп отурган өлкөдөн, өз тарыхынан алыстатууга кылган аракети.
Албетте, алар КМШ өлкөлөрүн тарыхын бекемдеп, кошунасы менен мамилесин жакшыртып, жаштары 4-5 тилди билип билимдүү болуп, тынчыктын негизинде өнүгүшүн каалашпайт.
Алар үчүн ушул өлкөлөр арасында бүгүн кириллица, эртең дагы башка ушул сыяктуу темалардын алкагында эле талаш-тартыш жаралып, ызылдашып турушса ыңгайлуу окшойт.
Анткени, бир туруп Казакстанда, бир туруп Кыргызстанда маал-маалы менен атасынын сакалы менен ойногон баладай болуп, бул маселени улам көтөрүп келишет.
Кошуна өлкө Өзбекстан "өз эрки" менен латиницага 1993-жылы кагаз жүзүндө өтүп, 2023-жылга чейин толук кандуу өтүп бүтөрү каралган эле. Бирок ушул күнгө чейин мамлекеттик мекемелерде документ жүгүртүү кириллицада, окуу жайларда сабак окутуу латиницада уланып келет. Жыйынтыгында ата-бала, эки муун бири-биринин тилин түшүнбөгөн коом жаралды, дешет өзбек агартуучулары.
Албетте мындай маселелер Казакстанда же Кыргызстанда кириллица же латиница болушун "каалаган" тараптын башын оорутпайт да.
@kgosho Билип жаша!