Kloop кыргызча

Жарандар 1-январдан тарта бензиндин ар бир литрине 1 сомдон кошумча төлөй баштайт — Минкаб жобону бекитти

Минкаб «Автоунаа жолдорун оңдоого, тейлөөгө, курууга жана реконструкциялоого жыйымдарды алуу тартиби жөнүндө жобону бекитүү тууралуу» токтом кабыл алды.

Буга чейин президент кол койгон «Жол фонду жөнүндө» мыйзам 1-январда күчүнө кирет. Аны Жогорку Кеңеш 20-ноябрда кабыл алган.

Мыйзамга ылайык, эми күйүүчү майдын ар бир литри үчүн 1 сомдон кошумча жыйым алына баштайт — ал Транспорт министрлигинин алдындагы Жол фондуна түшөт.

Минкабдан жыйымдарды бензин жана дизель отунун импорттоочулар менен өндүрүүчүлөр төлөй турганын белгилешти.

«Жыйымдардан түшкөн каражат автоунаа жолдорун оңдоого, тейлөөгө, курууга жана реконструкциялоого гана пайдаланылат»,

— деп жазылган Минкабдын билдирүүсүндө.

Документтин демилгечилеринин маалыматына ылайык, азыр жылына жолдорду коопсуз абалда кармап туруу үчүн талап кылынган 10 млрд сомдун ордуна мамлекеттик бюджеттен 2 млрд гана сом бөлүнөт. Бөлө келгенде бул жолдун ар бир чакырымына 100 сомдон гана туура келет. Демилгечилер жолдорду талаптагыдай кармап туруу үчүн бул «өтө эле аз» экенин белгилеп жатышат.

#кабарлар

Президент: Ар бир аял, бала өзүн коопсуз сезиши үчүн болгон күч аракетти жумшайбыз

20-декабрда үчүнчү Элдик Курултайда президент Садыр Жапаров аялдар менен балдарга болгон зордук-зомбулук маселесине токтолуп, мындай учурларга шалаакылык кылган күч кызматкерлери иштен ажырай турганын белгиледи.

«Мен аялдар менен балдарга болгон зордук-зомблукту терс кабыл алуу менен карайм. Буга жол бербешибиз керек. [..] Коомубузда ар бир аялзаты, ар бир бала өзүн коопсуз сезиши үчүн болгон күч аракетти жумшоо биздин негизги милдетибиз болушу керек. Укук коргоо органдардын бирден бир ыйык милдети алсыздарды коргоо экенин эскертип келем»,

— деди ал.

Өлкө башчы Эмгек министрлигине үй-бүлөнү бекемдөө үчүн сунуштарды берүүнү тапшырды.

Маалыматтарга ылайык, өлкөдө үй-бүлөлүк зомбулуктан жабыркагандардын саны өсүүдө. Жабыркагандардын басымдуу бөлүгү — аялдар. Быйыл сегиз айда эле үй-бүлөлүк зомбулуктун 10 миңден ашык учуру катталган. Бул өткөн жылга салыштырмалуу 24,1%га көп.

#кабарлар

💡Энергетика министри: 1-майдан тарта өлкөдө электр энергиясы кымбаттайт

Энергетика министри Таалайбек Ибраев 2025-жылга карата пландар боюнча өткөрүлгөн брифингде 1-майдан тартып электр энергиясынын баасы 15-20% жогорулай турганын билдирди.

Министр инфляцияга карата тарифтер жыл сайын жогорулап турат деп белгиледи.

Ибраевдин айтымында, азыркы учурда 700 кВт саат 1 сом 11 тыйын турса, тариф жогорулагандан кийин бул суммага дагы 20-23 тыйын кошулушу мүмкүн. Министр бул сумманы «анча чоң эмес» деп белгиледи.

«Биз ошол эле зымдарды, трансформаторлорду, майларды жана башка өчүргүчтөрдү сатып алабыз. Инфляция алардын баасына жыл сайын таасир этет. Инфляция канча пайызга жогоруласа, биз да ошончо пайызга көтөрөбүз [...] Эгер тарифти акырындык менен көтөрбөсөк, бир күн келип караңгыда калышыбыз мүмкүн»,

— деди ал.

Жарыкты өчүрүүлөр качан аяктайт деген суроого Ибраев электр энергиясын чектен аша пайдаланган гана райондордо өчүрүлүп жатат деп жооп берди.

Министрдин айтымында, убактылуу чектөөлөр болбосо айрым райондор бир жума же бир ай бою электр жарыгысыз калышы мүмкүн.

Буга чейин Таалайбек Ибраев кыш мезгилинде атайын өчүрүүлөр болбойт деп билдирген болчу.

11-12-декабрда өлкөдө жарык колдонуу эң жогорку чекке жеткени айтылып, убактылуу өчүрүүлөр болору эскертилген.

Көп өтпөй президент элди дагы үч-төрт жыл чыдап коюуга чакырып, Камбар-Ата-1 ГЭСи курулуп бүтсө маселе толугу менен чечилет деп ишендирген.

#кабарлар

Жогорку Кеңеш милиция кызматкерлерин видеого тартууга тыюу салган мыйзам долбоорун четке какты

Парламенттин 19-декабрдагы жыйынында милиция кызматкерлерин сүрөткө жана видеого тартууга тыюу салган мыйзам долбоору экинчи окуудан өткөн жок.

Документти болгону 44 депутат колдоп, алты эл өкүлү каршы добуш берди.

Талкуунун жүрүшүндө депутат Бактыяр Калпаев соцтүйүндөрдө милиция кызматкерлери азыртадан эле аларды видеого тартууга тыюу салынганын айткан видеолор тарап жатканын билдирди.

«Биз бул жөнүндө билебиз. Аны комитетте талкуулаганбыз, сиз бул маселени туура көтөрүп жатасыз [...] Ар бир жарандын видеого тартууга укугу бар»,

— деди долбоордун автору Сүйүнбек Өмүрзаков.

Ал ички иштер министринин орун басары Эркекбек Аширхожаевди кол алдындагы кызматкерлерге мыйзам долбоору дале парламентте каралып жатканын жеткирүүгө чакырды.

Бирок Калпаев милиция кызматкерлери азыр эле аларды видеого тартууга тыюу салынды деп ойлоп жатса, мыйзам кабыл алынгандан кийин башаламан болорун айтты.

«Мыйзам долбоорун артка кайтарып алгыла, анткени эл айыптарга каршы болуп жатат. Мындай жазалар менен биз жакшылыкка барбайбыз. Милиция өзү укук коргоо кызматкери болуп турса кантип өз укугун коргой албайт?»

— деди депутат.

Өмүрзаков эл мындай өзгөртүүлөргө каршы эмес экенин, тескерисинче колдоп жатканын билдирди. Ал кеп милиция кызматкерлери бар видеолорду монтаждап, окуянын маанисин бурмалаган учурлар жөнүндө болуп жатканын билдирди.

Документтин авторлорунун пикиринде, жарандар соцтүйүндөрдө мындай сүрөттөр менен видеолорду милиция кызматкерлеринин «кадырын кетирүү максатында» таркатып жатышат.

Мыйзам долбоорунда укук коргоо кызматкерлеринин «кадырын кетирген» сүрөт жана видеолорду соцтүйүндөрдө тараткандарга 5 миң сом өлчөмүндө айып салуу же беш суткадан жети суткага чейин камакка алуу жазасы сунушталууда.

Демилгечилер мындан тышкары Кылмыш-жаза кодексинин «Бейбаштык» беренесине толуктоо киргизүүнү сунуштоодо. Анда бийлик өкүлүнө же коомдук тартипти камсыздоо боюнча кызматтык милдетин аткарып жаткан адамга каршылык көрсөткөндөргө 50 миңден 200 миң сомго чейин айып салуу же бештен жети жылга чейин эркинен ажыратуу сунушталууда.

#кабарлар

«Таза иштегиле». Президент Акылбек Жапаров салык түзүмүндөгү алешемдик үчүн иштен алынганын айтты

Президент Садыр Жапаров минкабдын мурдагы төрагасы Акылбек Жапаровду салык кызматынын жетекчилери кармалганына байланыштуу иштен четтетүүгө аргасыз болгонун айтты.

Ал Жогорку Кеңештин 18-декабрдагы жыйынында Жапаровдун салык түзүмүндөгү мыйзамсыз аракеттерди мурдатан эле токтотуп калууга мүмкүнчүлүгү болгонун белгиледи.

«Анын кызматтан кетишин ашыкча саясатташтыруунун кажети жок деп ойлойм. Бирок, өлкө бюджетин түзүүчү Салык системасындагы оркойгон терс көрүнүштөр баарыбызды кейитти. Маселен, акциз маркаларына байланышкан махинациялар ашкереленип жатат. Бул Акылбек Үсөнбековичтин түздөн түз көзөмөлүндө болчу. Салык кызматынын жетекчилеринин кармалышы боюнча окуя тергелип жаткандыктан, кызыкчылыктар кагылышына жол бербөө үчүн аны кызматтан четтетүүгө мажбур болдум»,

— деди ал.

Президент министрлер тапшырмаларды ыкчам аткарганы үчүн жетишкендиктер болуп жатканын айтып, мында Жапаровдун да салымы бар экенин белгиледи.

Ал жаңы дайындалган өкмөт башчыны жана министрлерди таза иштөөгө чакырып, ага «көзү жетпесе азыртан арызын жазып, иштен кеткени оң экенин» эскертти.

«Биз да кетебиз. Мөөнөтүңөр бүткөндө сиздер да кетесиздер. Мамлекет, элибиз гана түбөлүк калат. Башкысы эл кызматына татыктуулар, чынчылдар, мекенчилдер келип, жалпы журтубузга ак кызмат кылып беришсе. Министрлерге айтаарым, араңарда мурдатан бери иштеп келгендер бар, ал заманды унуткула. Өз тармагыңарды ирээтке келтиргиле. Коррупциялык элементтерди, уурулукту түп тамыры менен жок кылгыла, таза иштегиле»,

— деди өлкө башчысы.

#кабарлар

ЖК комитети милиция кызматкерлерин видеого тартууга тыюу салган мыйзам долбоорун экинчи окууда кабыл алды

17-декабрда парламенттин Укук тартиби, кылмыштуулук менен күрөшүү жана коррупцияга каршы аракеттенүү комитети милиция кызматкерлерин сүрөткө жана видеого тартууга тыюу салган мыйзам долбоорун экинчи окууда кабыл алды.

Документте укук коргоо кызматкерлеринин «кадырын кетирген» сүрөт жана видеолорду соцтүйүндөрдө тараткандарга 5 миң сом өлчөмүндө айып салуу же беш суткадан жети суткага чейин камакка алуу сунушталууда.

Талкуунун жүрүшүндө депутат Дастан Бекешев «видео милиция кызматкеринин кадырын кетирүү максатында тартылганы кантип аныкталарын» сурады. Анын айтымында, мыйзам кабыл алына элек болсо да, айрым кызматкерлер азыртадан эле жарандарга видеого тартууга болбой турганын эскертүүдө.

Документтин демилгечиси Сүйүнбек Өмүрзаков кеп сүрөттөр менен видеолорду монтаждап, окуянын маанисин бурмалаган учурлар жөнүндө болуп жатканын билдирди.

«Эгер милиция кызматкери иш учурунда мыйзамга каршы аракеттерге барып жаткан болсо, анда аны ар бир жаран, активист жана блогер видеого тартууга укуктуу. Эч кандай тоскоолдук жок»,

— деди ал.

Бекешев ИИМ жарандардын макулдугун албастан эле шаардын көчөлөрүнө адамды жүзүнөн тааный турган камераларды орнотконун белгилеп, кыргызстандыктар да милиционерлерди кызмат учурунда видеого тартууга толук укуктуу экенин кошумчалады.

«Дастан Бекешев, мен сизди жакшы юрист деп эсептеп жүргөм, бирок сиз кайрадан юридикалык факультетте окушуңуз керек окшойт»,

— деп жооп берди Өмүрзаков.

Өз кезегинде депутат Айсулуу Мамашова видео монтаждалганын жана укук коргоо кызматкеринин кадырын кетирип жатканын ким аныктай турганын сурады. Өмүрзаков андай материалдар экспертизадан өтөрүн айтты.

Мыйзам долбоорун ички иштер министринин мурдагы орун басары Сүйүнбек Өмүрзаков башында турган депутаттар тобу демилгелеген. Алардын пикиринде, «иш учурунда укук коргоо кызматкерлеринин ишине мыйзамсыз кийлигишүү, алардын кадырын кетирүү максатында сүрөткө жана видеого тартып, аны интернет-сайттарга жарыялоо, ошондой эле милиционерлерди коомчулуктун алдында басынтуу учурлары байкалууда». Депутаттар мындай аракеттер «милиция кызматкерлеринин гана кадырын кетирбестен, жалпы эле мамлекеттин беделине олуттуу зыян келтирүүдө» деп эсептешет.

Демилгечилер мындан тышкары Кылмыш-жаза кодексинин «Бейбаштык» беренесине толуктоо киргизүүнү сунуштоодо. Анда бийлик өкүлүнө же коомдук тартипти камсыздоо боюнча кызматтык милдетин аткарып жаткан адамга каршылык көрсөткөндөргө 50 миңден 200 миң сомго чейин айып салуу же бештен жети жылга чейин эркинен ажыратуу сунушталууда.

Мыйзам долбоорунун сынчылары анын кабыл алынышына каршы болууда. Алардын пикиринде, документ «коркунучтуу кесепеттерге» алып келиши мүмкүн.
#кабарлар

Энергетика министри жарык өчүп жатканы үчүн элден кечирим сурады

Энергетика министри Таалайбек Ибраев «Биринчи Радионун» эфиринде жарыктын өчүрүлүп жатканына байланыштуу элден кечирим сурады.
Бирок ал мындай чаралар көрүлбөсө, бүтүндөй шаар жарыксыз калышы мүмкүн деп белгиледи.

«Азыр министр парламентте жарык өчүрүүлбөйт деп айткан дешүүдө. Ооба, энергетиктердин негизги милдети — жарыкты ар бир үйгө жеткирүү жана аны 24 саат жети күн бою камсыздоо. […] Жарыксыз сокурдай эле болуп калабыз, түшүнөм. Убакыттык ыңгайсыздыктар бар, бул үчүн кечирим сурайм»,

— деди ал.

Ошол эле учурда министр тургундар электр энергиясын үнөмдөбөй, чектен аша пайдаланып жатышканын белгиледи.

Анын айтымында, электр энергиясын пайдалануу таңкы 7:00 — 9:00 жана кечки 18:00 — 21:00 арасы жогорку чекке жетип жатат. Бул убакыт аралыгында трансформаторлорду бузуп албаш үчүн жарык өчүрүлөт.

«Эгер ушундай убакта, мисалы, Ала-Арча подстанциясын күйгүзүп алсак, оңдоого 120 млн сомго чейин кетет, анда бир гана кичи район эмес, бүтүндөй шаар жарыксыз калат. Биз абоненттерди башкы станцияга же башка подстанцияга бөлүштүрүп жатабыз, ошого 1-2 саатка жарык жок болушу мүмкүн»,

— деди министр.

Ибраев Кыргызстанда резервдик трансформаторлор жок экенин жана жаңы трансформаторду алууга 150-170 күн талап кылынарын, ошондой эле жабдууларды жеткирүүгө бир ай убакыт кетерин белгиледи.

Ага чейин Таалайбек Ибраев кыш мезгилинде атайын өчүрүүлөр болбойт деп билдирген болчу.

11-12-декабрда өлкөдө жарык колдонуу эң жогорку чекке жеткени айтылып, убактылуу өчүрүүлөр болору айтылган. 
Көп өтпөй президент элди дагы үч-төрт жыл чыдап коюуга чакырып, Камбар-Ата-1 ГЭСи курулуп бүтсө маселе толугу менен чечилет деп ишендирген.

#кабарлар