🔹Аза күтүү жөнүндө
Аллахтын Элчиси (саллаллаху алейхи ва саллам) айтты:
«Аллахка жана акырет күнүнө ишенген аял үчүн үч күндөн ашык каза болгон адамга аза күтүүгө уруксат эмес. Бирок күйөөсү каза болгондо, төрт ай он күн аза күтүүсү керек».
📚Сахих аль-Бухари
📜 Хадиске түшүндүрмө:
1. Аза күтүү мөөнөтү:
Бул хадисте аялдар үчүн аза күтүүнүн чектөөлөрү белгиленет. Жалпысынан үч күндөн ашык башка адам үчүн аза күтүү уруксат эмес, бул шарияттын орточолугун жана кадимки жашоого кайтууга чакырыгын көрсөтөт. Демек, кээ бир аялдардын күйөөлөрүнөн башка адамдар үчүн үч күндөн көп аза күтүүсү туура эмес жана ал шариятка каршы аза күтүү болуп саналат.
Бирок күйөөсү каза болгон учурда аялга төрт ай он күн аза күтүүгө буйрулган. Бул мөөнөт идда деп аталат жана анын мааниси аялдын күйөөсүнүн урматына жана никенин аяктоосунун маанилүүлүгүнө байланыштуу. Ошондой эле бул мөөнөт аялдын кийинки турмушуна байланыштуу маселелерди чечүүгө мүмкүнчүлүк берет.
2. Кандайча аза күтүлөт?
Аза күтүү маалында аялдар жасанып, кооздук үчүн буюмдарды колдонбойт. Бул анын күйөөсүнө болгон терең кайгысын жана сый-урматын көрсөтөт.
Хадистерде келгендей, аза күтүүнүн талаптары жөнөкөй кийимдерди кийүү, жыпар жыттарды колдонбоо, күйөөсү кайтыш болгон учурда жашап жаткан үйүнөн чыкпоо жана коомдук көңүл ачуу иш-чараларынан оолак болуу.
3. Күйөөдөн башка адам үчүн үч күндөн ашык аза күтүүгө мүмкүн эмес.
Үч күн деген чектөө аялдын күнүмдүк жашоосуна кайтып, аза күтүүдөн ашыкча таасирленбей, мурунку жашоосун улантуу үчүн белгиленген. Бул мөөнөт анын жан дүйнөсүн калыбына келтирүүгө жетиштүү.
4. Шарияттагы орточолук:
Бул хадис шарияттын тартиби катары, кайгыруу же аза күтүүнүн ашыкча же өтө кыска болушуна чектөө коёт. Ал жашоонун уланып, баланстуу жүрүшүн камсыз кылуу үчүн белгиленген.
5. Күйөөсүнө аза күтүүнүн өзгөчөлүгү:
Күйөөнүн өлүмү аялдын жашоосунда чоң өзгөрүү алып келери белгилүү. Ошол себептен, төрт ай он күндүк мөөнөт анын руханий, физикалык жана психологиялык жактан калыбына келүүсү үчүн берилет. Ошондой эле бул мөөнөт бүткөнчө аял башка никеге туруусуна тыюу салынат. Жана ошондой эле бул идда мөөнөтү анын боюна бүтүү маселесин тактоо үчүн дагы маанилүү.
Жыйынтык: Бул хадис исламдагы өлүмгө болгон сабырдуулукту, андан кийинки жашоонун улануусун жана шарияттын орточо принциптерин чагылдырат. Жана аза күтүү аялдын милдети гана эмес, анын ыйманынын белгиси катары дагы каралат.
🖊 Нурбек Аширмухаммад уулу
Башкалар менен бөлүшүп, соопторго шериктеш болуңуз!
t.me/sunnotjolu/1366
Аллахтын Элчиси (саллаллаху алейхи ва саллам) айтты:
«Аллахка жана акырет күнүнө ишенген аял үчүн үч күндөн ашык каза болгон адамга аза күтүүгө уруксат эмес. Бирок күйөөсү каза болгондо, төрт ай он күн аза күтүүсү керек».
📚Сахих аль-Бухари
📜 Хадиске түшүндүрмө:
1. Аза күтүү мөөнөтү:
Бул хадисте аялдар үчүн аза күтүүнүн чектөөлөрү белгиленет. Жалпысынан үч күндөн ашык башка адам үчүн аза күтүү уруксат эмес, бул шарияттын орточолугун жана кадимки жашоого кайтууга чакырыгын көрсөтөт. Демек, кээ бир аялдардын күйөөлөрүнөн башка адамдар үчүн үч күндөн көп аза күтүүсү туура эмес жана ал шариятка каршы аза күтүү болуп саналат.
Бирок күйөөсү каза болгон учурда аялга төрт ай он күн аза күтүүгө буйрулган. Бул мөөнөт идда деп аталат жана анын мааниси аялдын күйөөсүнүн урматына жана никенин аяктоосунун маанилүүлүгүнө байланыштуу. Ошондой эле бул мөөнөт аялдын кийинки турмушуна байланыштуу маселелерди чечүүгө мүмкүнчүлүк берет.
2. Кандайча аза күтүлөт?
Аза күтүү маалында аялдар жасанып, кооздук үчүн буюмдарды колдонбойт. Бул анын күйөөсүнө болгон терең кайгысын жана сый-урматын көрсөтөт.
Хадистерде келгендей, аза күтүүнүн талаптары жөнөкөй кийимдерди кийүү, жыпар жыттарды колдонбоо, күйөөсү кайтыш болгон учурда жашап жаткан үйүнөн чыкпоо жана коомдук көңүл ачуу иш-чараларынан оолак болуу.
3. Күйөөдөн башка адам үчүн үч күндөн ашык аза күтүүгө мүмкүн эмес.
Үч күн деген чектөө аялдын күнүмдүк жашоосуна кайтып, аза күтүүдөн ашыкча таасирленбей, мурунку жашоосун улантуу үчүн белгиленген. Бул мөөнөт анын жан дүйнөсүн калыбына келтирүүгө жетиштүү.
4. Шарияттагы орточолук:
Бул хадис шарияттын тартиби катары, кайгыруу же аза күтүүнүн ашыкча же өтө кыска болушуна чектөө коёт. Ал жашоонун уланып, баланстуу жүрүшүн камсыз кылуу үчүн белгиленген.
5. Күйөөсүнө аза күтүүнүн өзгөчөлүгү:
Күйөөнүн өлүмү аялдын жашоосунда чоң өзгөрүү алып келери белгилүү. Ошол себептен, төрт ай он күндүк мөөнөт анын руханий, физикалык жана психологиялык жактан калыбына келүүсү үчүн берилет. Ошондой эле бул мөөнөт бүткөнчө аял башка никеге туруусуна тыюу салынат. Жана ошондой эле бул идда мөөнөтү анын боюна бүтүү маселесин тактоо үчүн дагы маанилүү.
Жыйынтык: Бул хадис исламдагы өлүмгө болгон сабырдуулукту, андан кийинки жашоонун улануусун жана шарияттын орточо принциптерин чагылдырат. Жана аза күтүү аялдын милдети гана эмес, анын ыйманынын белгиси катары дагы каралат.
🖊 Нурбек Аширмухаммад уулу
Башкалар менен бөлүшүп, соопторго шериктеш болуңуз!
t.me/sunnotjolu/1366