Мындай болорун ойлобогон Толкунбек шашып калганын кийин Жайнагулго озу айткан. Ал озунун бир колдук таанышы иштеп жаткан бир мекеменин диспетчеринен телефон чалган болчу. Эгерде Жайнагул азыркы айткан созун аткара турган болсо, ал жердегилер бейтааныш бироонун тынчын алып жаткан тентектин ким экендигин дароо тиешелуу жерге билдирип, уяткарары белгилуу болчу.Чочуган Толкунбек трубканы рычагка кандай илгенин озу да билбей калды.. .
***
Биринин артынан бири жетпей калчудай,зымырык куштай кош канатын сабап,кундун артыеан кундор отуп жатты. Жайнагул Толкунбекти куто берип кудору биротоло узулду. Ал кат да жазбады. Телефон да чалбады. Умуттуу Жайнагул ушундан улам Толкунбекти киши болуудан биротоло чыгып калган бузулган авм катары конулунон сызып салды.
Жайнагул максатына жетти. Ал медициналык институтуна кирип окуй баштаганына бир жылга жакын убакыт болду. Эми баягыдай саат менен шакектерин эстеген сайын ичи анчалык оорубай калган. Ал алдырган шакек,сааты менен кошо Толкунбекти биротоло жоготкондой болду да калды. Кыздын журогундо жургон бир гаеа окунуч, баягы Толкунбекке кещиккенде жакшы кенеш-кебин айтып, эмгекке тартууга далалвт кылып корбогондугу болду.
Кундордун биринде Жайнагул институттан келип, болмого кирери менен эле столдун устундо додо болуп уйулуп турган газета, журналдардын жаны сандары козуно чалдыкты. Ошол замат озунун фамилиясы бадырайта жазылган калын конвертти коруп, катты колуна алды. "Абам менен женемдин кимиси уйго келди экен?"- деп ойлоду кыз. Конвертти айландырып карады. Аягына кайдан, кимден экени жазылбаган бейтааныш колду бир демге тиктеп туруп, анан ковертти ачты. Беш -алты баракка шыгырата жыш жазылган бул каттын кимден экендигин кыз дароо билди. Болду болбоду Толкунбек болсо керек деп журогу удургуй тушту. Жайнагул тикесинен тургпн калыбында окуй баштады.
"Жакин" - деп баштаптыр катты. -Кандай сак саламат турасыңбы? Окууң жакшыбы? Мени өлгөн экен деп жатсаң керек, түңүлүп. Шарт ошондой болуп калды. Алың жетсе айыбымды кечирип кой. Өткөн күндөрдү эстейм. Орто мектепти бүтүрүп жаткандагы максатымдынбийиктигинде чек жок экен эми ойлосом. Ошондогу биринчи эле алдыга койгон максатым окууга өтүү эле. Өзүм менен өзүм кеңешип жүрдүм кийин. Жайнагүлгө окууга өткөндөн кийин кат жазып, кабарымды билдиремин деп. Бирок максатыма жетпей, акыркы экзаменден кулап калсам болобу. Бул менин келечегиме чабылган балта болду. Сага мындай шартта эмне деп кат жазпт элем. Окууга өтпөй калганымды сүйүнчүлөйт белем. Кийин ойлосом, мен жалгыз гана сага көрүнүш үчүн, окууга өтүүнү максат кылып койгон экенмин. Экзаменден кулаган күнү, менин жашоомдогу негизги багытым болгон Жайнагүл деген бийик сепилден учуп түштүм. Көрсө, алгачкы балалык тунгуч сүйүүм сен деп ачылып, сенде калган тура Жайнагүл.
Ошентип, кайта айланып ата-энеме да, элге да барбадым. "Баягы Мансурдун уулу Толкунбек окууга өтпөй, кайра келиптир" деген сөздү угууну каалабадым. Жумуш таап ушул жерде иштеп калууну чечтим. Бир жаман жери, эч жерге учетко тура албай койсом болобу. Сен менен болгон баякы бактысыз жолугушуудан кийин, өзүң менен экинчи жүздөшпөй да койсом туура болмок эле. Бирок мен анте албадым. Жүрөгүмдүн буйругун орундатпай коюга кубатым жетпеди. Колум менен жасаган күнөөмдү мойнум менен тартышым керек болду. Бирок алдырган алтындарыңды алаканыңа салалбагандан мен, кыйноонун ичиндемин. "Эр жигиттин уялганы өлгөнү" экенин мен кантип түшүнбөйүн.
Мындай жаман жолго кантип түшүп кеити деерсиң. "Адам болуу аста, аста, айбан болуу бир паста" дегендей, бул чуңкурду кандайча жазып басып алдым өзүм да билбей калдым. Кудайдан жашырбаган сырды, эми сенден жашырамбы. "Кыңыр иш кырк жылдан кийин да билинет"дегендей, айтпасам да эртедир-кечтир баары бир угушуң ыктымал. Андан көрө өз күнөөмдү өзүм айтып бергеним оң болоор.
Ошол кун, ошол мунотту азыр эстесемда журогум окунуч менен кайгыдан оттой жанат да турат. Бардыгын жакшы откоруп келатып эле, акыркы экзаменден учуп тушот деген кантип жакшылык болсун.
***
Биринин артынан бири жетпей калчудай,зымырык куштай кош канатын сабап,кундун артыеан кундор отуп жатты. Жайнагул Толкунбекти куто берип кудору биротоло узулду. Ал кат да жазбады. Телефон да чалбады. Умуттуу Жайнагул ушундан улам Толкунбекти киши болуудан биротоло чыгып калган бузулган авм катары конулунон сызып салды.
Жайнагул максатына жетти. Ал медициналык институтуна кирип окуй баштаганына бир жылга жакын убакыт болду. Эми баягыдай саат менен шакектерин эстеген сайын ичи анчалык оорубай калган. Ал алдырган шакек,сааты менен кошо Толкунбекти биротоло жоготкондой болду да калды. Кыздын журогундо жургон бир гаеа окунуч, баягы Толкунбекке кещиккенде жакшы кенеш-кебин айтып, эмгекке тартууга далалвт кылып корбогондугу болду.
Кундордун биринде Жайнагул институттан келип, болмого кирери менен эле столдун устундо додо болуп уйулуп турган газета, журналдардын жаны сандары козуно чалдыкты. Ошол замат озунун фамилиясы бадырайта жазылган калын конвертти коруп, катты колуна алды. "Абам менен женемдин кимиси уйго келди экен?"- деп ойлоду кыз. Конвертти айландырып карады. Аягына кайдан, кимден экени жазылбаган бейтааныш колду бир демге тиктеп туруп, анан ковертти ачты. Беш -алты баракка шыгырата жыш жазылган бул каттын кимден экендигин кыз дароо билди. Болду болбоду Толкунбек болсо керек деп журогу удургуй тушту. Жайнагул тикесинен тургпн калыбында окуй баштады.
"Жакин" - деп баштаптыр катты. -Кандай сак саламат турасыңбы? Окууң жакшыбы? Мени өлгөн экен деп жатсаң керек, түңүлүп. Шарт ошондой болуп калды. Алың жетсе айыбымды кечирип кой. Өткөн күндөрдү эстейм. Орто мектепти бүтүрүп жаткандагы максатымдынбийиктигинде чек жок экен эми ойлосом. Ошондогу биринчи эле алдыга койгон максатым окууга өтүү эле. Өзүм менен өзүм кеңешип жүрдүм кийин. Жайнагүлгө окууга өткөндөн кийин кат жазып, кабарымды билдиремин деп. Бирок максатыма жетпей, акыркы экзаменден кулап калсам болобу. Бул менин келечегиме чабылган балта болду. Сага мындай шартта эмне деп кат жазпт элем. Окууга өтпөй калганымды сүйүнчүлөйт белем. Кийин ойлосом, мен жалгыз гана сага көрүнүш үчүн, окууга өтүүнү максат кылып койгон экенмин. Экзаменден кулаган күнү, менин жашоомдогу негизги багытым болгон Жайнагүл деген бийик сепилден учуп түштүм. Көрсө, алгачкы балалык тунгуч сүйүүм сен деп ачылып, сенде калган тура Жайнагүл.
Ошентип, кайта айланып ата-энеме да, элге да барбадым. "Баягы Мансурдун уулу Толкунбек окууга өтпөй, кайра келиптир" деген сөздү угууну каалабадым. Жумуш таап ушул жерде иштеп калууну чечтим. Бир жаман жери, эч жерге учетко тура албай койсом болобу. Сен менен болгон баякы бактысыз жолугушуудан кийин, өзүң менен экинчи жүздөшпөй да койсом туура болмок эле. Бирок мен анте албадым. Жүрөгүмдүн буйругун орундатпай коюга кубатым жетпеди. Колум менен жасаган күнөөмдү мойнум менен тартышым керек болду. Бирок алдырган алтындарыңды алаканыңа салалбагандан мен, кыйноонун ичиндемин. "Эр жигиттин уялганы өлгөнү" экенин мен кантип түшүнбөйүн.
Мындай жаман жолго кантип түшүп кеити деерсиң. "Адам болуу аста, аста, айбан болуу бир паста" дегендей, бул чуңкурду кандайча жазып басып алдым өзүм да билбей калдым. Кудайдан жашырбаган сырды, эми сенден жашырамбы. "Кыңыр иш кырк жылдан кийин да билинет"дегендей, айтпасам да эртедир-кечтир баары бир угушуң ыктымал. Андан көрө өз күнөөмдү өзүм айтып бергеним оң болоор.
Ошол кун, ошол мунотту азыр эстесемда журогум окунуч менен кайгыдан оттой жанат да турат. Бардыгын жакшы откоруп келатып эле, акыркы экзаменден учуп тушот деген кантип жакшылык болсун.