ТООБО ТУУРАЛУУ
Тообо бул- Куноодон Алланын тат-ибадатына кайтуу болуп эсептелет . Негизинен эки турго болунот :
1)- Алла менен пенде ортосундагы тообо
2)- Пенде менен пенде ортосундагы тообо
1)- Алла менен пенде ортосундагы тообо уч шарт менен кабыл алынат:
1)- Кылган жамандыгына жакындабоо
2)- Ал кылган жамандыгына окунуу
3)- Ал жамандыка экинчи жолуу кайтпайм деп каттуу ниет кылуу. Эгерде ушул уч шарттын бири жок болсо , анда Алла менен пенде ортосундагы тообо кабыл кылынбайт. Ал эми пенде менен пенде ортосундагы тообонун торт шарты бар, учоо жогорудагылар болсо , ал эми тортунчусу пенденин акын кайтаруу болот , эгерде малын алган болсо кайтарат же ар намысына тийген болсо ,ээсинен кечирим сурайт же куноосуно истигфар айтат. Улуу Курани Карим жана хадистер , уммоттун ижмасы корсоткондой эгерде бир киши куноо жамандык кылса , ал жамандыгына тообо кылышы ваажип болот. Улуу Алла Таала:
قَالَ الله تَعَالَى : ? وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعاً أَيُّهَ الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ ? [ النور (31) ] .
• (Аллага тообо кылгыла Оо момундар мумкун женишке жететтирсинер ) деп айтат. Бул жерде улуу Алла Тааланын " Мумкун " деген нерсеси " Анык болот " экендигин корсотот, себеби улуу Алла Таала бир нерсеге убада берсе созсуз аткарат. Ошондой эле жогорудагы аят чон кичине куноолорго тообо кылыш ваажип экендигин корсотот. Башка аятта :
وَقالَ تَعَالَى : ? فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ إِنَّهُ كَانَ غَفَّاراً ? [ نوح (10)] .
( Жаратканынарга тообо кылгыла , албетте ал кечиримдуу деп айттым ) деп айтат. Бул аятта баардык куноолорго истигфар айтып Алладан куноо учун кечирим суроону корсотот. Башка аятта:
وَقالَ تَعَالَى : ? يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحا ? [ التحريم (8) ] .
( Оо ыйман келтиргендер Аллага чын журоктон тообо кылгыла ) деп айтат. Улуу сахаба Умар (ра ) : " Чын журоктон кылынган тообо – пенде бир жамандыгына тообо кылып, ал ишине экинчи жолу кайтпашы болот , желинден чыккан сут, кайра желинге кайтпаган сыяктуу" деп айтат.
[13] وعن أبي هريرةَ ( قَالَ : سمعْتُ رسولَ الله ( يقول : « والله إنِّي لأَسْتَغْفِرُ الله وأَتُوبُ إِلَيْه في اليَوْمِ أَكْثَرَ مِنْ سَبْعِينَ مَرَّةً » . رواه البخاري .
Улуу пайгамбарыбыз (сав) : " Мен бир кундо Аллага жетимиш коп жолу тообо кылып , истигфар айтам " деп айтат. Бул хадис уммотту Аллага коп истигфар айтып тообо кылууга чакырат. Башка хадисте улуу пайгамбарыбыз :
- خادِمِ رسولِ الله ( - ( قَالَ : قَالَ رَسُولُ الله ( : « للهُ أفْرَحُ بِتَوْبَةِ عَبْدِهِ مِنْ أَحَدِكُمْ سَقَطَ عَلَى بَعِيرهِ وقد أضلَّهُ في أرضٍ فَلاةٍ » . مُتَّفَقٌ عليه .
• " Алла пендесинин тообосу менен силердин биринер чолдо тоосун жоготуп жиберип кайра табып алып суйунгондой суйунот " деп айтат. Бул хадис Алланын пендеси куноо кылып тообо кылганда Алла Таала аябай суйунот экендигин корсотот. Башка хадисте :
قَالَ : « إنَّ الله تَعَالَى يَبْسُطُ يَدَهُ بالليلِ لِيَتُوبَ مُسِيءُ النَّهَارِ ، ويَبْسُطُ يَدَهُ بالنَّهَارِ لِيَتُوبَ مُسِيءُ اللَّيلِ ، حَتَّى تَطْلُعَ الشَّمْسُ مِنْ مَغْرِبِها » . رواه مسلم .
( Албетте Алла кундузу куноо кылган пендесине тообо кылышы учун туну колун жайат , жана туну куноо кылган пендесине тообо кылышы учун кундузу колун жайат ) деп айтат. Башка хадисте :
[17] وعن أبي هُريرةَ ( قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللهِ ( : « مَنْ تَابَ قَبْلَ أنْ تَطْلُعَ الشَّمْسُ مِنْ مَغْرِبِها تَابَ اللهُ عَلَيهِ » . رواه مسلم .
( Ким кун батыштан чыкканга чейин тообо кылса , Алла анын тообосун кабыл кылат) деп айтат. Башка хадисте :
[18] وعن أبي عبد الرحمن عبد الله بنِ عمَرَ بنِ الخطابِ رضيَ اللهُ عنهما عن النَّبي ( ، قَالَ : « إِنَّ الله ( يَقْبَلُ تَوبَةَ العَبْدِ مَا لَمْ يُغَرْغِرْ » . رواه الترمذي ، وَقالَ : « حديث حسن » .
( Алла пендесинин тообосун оозуна гаргара келип калганга чейин кабыл кылат " деп айтат. Гаргара бул- адамдын жаны тамагына келип калышы болот. Бухарий Муслим рываят кылган хадисте :" Бир киши жуз кишини олтуруп , андан кийин мага тообо барбы ? деп айтканда , тообо бар деп айтылды, жана кыссанын акырында анын тообосу кабыл алынып бейишке кирди".
Тообо бул- Куноодон Алланын тат-ибадатына кайтуу болуп эсептелет . Негизинен эки турго болунот :
1)- Алла менен пенде ортосундагы тообо
2)- Пенде менен пенде ортосундагы тообо
1)- Алла менен пенде ортосундагы тообо уч шарт менен кабыл алынат:
1)- Кылган жамандыгына жакындабоо
2)- Ал кылган жамандыгына окунуу
3)- Ал жамандыка экинчи жолуу кайтпайм деп каттуу ниет кылуу. Эгерде ушул уч шарттын бири жок болсо , анда Алла менен пенде ортосундагы тообо кабыл кылынбайт. Ал эми пенде менен пенде ортосундагы тообонун торт шарты бар, учоо жогорудагылар болсо , ал эми тортунчусу пенденин акын кайтаруу болот , эгерде малын алган болсо кайтарат же ар намысына тийген болсо ,ээсинен кечирим сурайт же куноосуно истигфар айтат. Улуу Курани Карим жана хадистер , уммоттун ижмасы корсоткондой эгерде бир киши куноо жамандык кылса , ал жамандыгына тообо кылышы ваажип болот. Улуу Алла Таала:
قَالَ الله تَعَالَى : ? وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعاً أَيُّهَ الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ ? [ النور (31) ] .
• (Аллага тообо кылгыла Оо момундар мумкун женишке жететтирсинер ) деп айтат. Бул жерде улуу Алла Тааланын " Мумкун " деген нерсеси " Анык болот " экендигин корсотот, себеби улуу Алла Таала бир нерсеге убада берсе созсуз аткарат. Ошондой эле жогорудагы аят чон кичине куноолорго тообо кылыш ваажип экендигин корсотот. Башка аятта :
وَقالَ تَعَالَى : ? فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّكُمْ إِنَّهُ كَانَ غَفَّاراً ? [ نوح (10)] .
( Жаратканынарга тообо кылгыла , албетте ал кечиримдуу деп айттым ) деп айтат. Бул аятта баардык куноолорго истигфар айтып Алладан куноо учун кечирим суроону корсотот. Башка аятта:
وَقالَ تَعَالَى : ? يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحا ? [ التحريم (8) ] .
( Оо ыйман келтиргендер Аллага чын журоктон тообо кылгыла ) деп айтат. Улуу сахаба Умар (ра ) : " Чын журоктон кылынган тообо – пенде бир жамандыгына тообо кылып, ал ишине экинчи жолу кайтпашы болот , желинден чыккан сут, кайра желинге кайтпаган сыяктуу" деп айтат.
[13] وعن أبي هريرةَ ( قَالَ : سمعْتُ رسولَ الله ( يقول : « والله إنِّي لأَسْتَغْفِرُ الله وأَتُوبُ إِلَيْه في اليَوْمِ أَكْثَرَ مِنْ سَبْعِينَ مَرَّةً » . رواه البخاري .
Улуу пайгамбарыбыз (сав) : " Мен бир кундо Аллага жетимиш коп жолу тообо кылып , истигфар айтам " деп айтат. Бул хадис уммотту Аллага коп истигфар айтып тообо кылууга чакырат. Башка хадисте улуу пайгамбарыбыз :
- خادِمِ رسولِ الله ( - ( قَالَ : قَالَ رَسُولُ الله ( : « للهُ أفْرَحُ بِتَوْبَةِ عَبْدِهِ مِنْ أَحَدِكُمْ سَقَطَ عَلَى بَعِيرهِ وقد أضلَّهُ في أرضٍ فَلاةٍ » . مُتَّفَقٌ عليه .
• " Алла пендесинин тообосу менен силердин биринер чолдо тоосун жоготуп жиберип кайра табып алып суйунгондой суйунот " деп айтат. Бул хадис Алланын пендеси куноо кылып тообо кылганда Алла Таала аябай суйунот экендигин корсотот. Башка хадисте :
قَالَ : « إنَّ الله تَعَالَى يَبْسُطُ يَدَهُ بالليلِ لِيَتُوبَ مُسِيءُ النَّهَارِ ، ويَبْسُطُ يَدَهُ بالنَّهَارِ لِيَتُوبَ مُسِيءُ اللَّيلِ ، حَتَّى تَطْلُعَ الشَّمْسُ مِنْ مَغْرِبِها » . رواه مسلم .
( Албетте Алла кундузу куноо кылган пендесине тообо кылышы учун туну колун жайат , жана туну куноо кылган пендесине тообо кылышы учун кундузу колун жайат ) деп айтат. Башка хадисте :
[17] وعن أبي هُريرةَ ( قَالَ : قَالَ رَسُولُ اللهِ ( : « مَنْ تَابَ قَبْلَ أنْ تَطْلُعَ الشَّمْسُ مِنْ مَغْرِبِها تَابَ اللهُ عَلَيهِ » . رواه مسلم .
( Ким кун батыштан чыкканга чейин тообо кылса , Алла анын тообосун кабыл кылат) деп айтат. Башка хадисте :
[18] وعن أبي عبد الرحمن عبد الله بنِ عمَرَ بنِ الخطابِ رضيَ اللهُ عنهما عن النَّبي ( ، قَالَ : « إِنَّ الله ( يَقْبَلُ تَوبَةَ العَبْدِ مَا لَمْ يُغَرْغِرْ » . رواه الترمذي ، وَقالَ : « حديث حسن » .
( Алла пендесинин тообосун оозуна гаргара келип калганга чейин кабыл кылат " деп айтат. Гаргара бул- адамдын жаны тамагына келип калышы болот. Бухарий Муслим рываят кылган хадисте :" Бир киши жуз кишини олтуруп , андан кийин мага тообо барбы ? деп айтканда , тообо бар деп айтылды, жана кыссанын акырында анын тообосу кабыл алынып бейишке кирди".