Ооз учунан айтылган сөз башкача болот. Уйкаштатып, көркөмдөп-кооздоп айтылган сулуу сөздөр башка. Чын жүрөктөн айтылган ыраазычылык, бата башка. Мындай учурда ооздон чыккан эле кадимки сөз сезимдин кылдарын дирилдетип кандайдыр бир сыйкырдуу күчкө, кудретке айланып, кулактан кирип мээге чыгып, андан жүрөккө толуп, жүрөктөн кан тамырларың аркылуу бүтүн тулку боюңа таркап жатканын акыл эсиң ачыктан ачык сезип турат. Бул сезимди сөз менен айтып берүү мүмкүн эмес болсо керек.
Бир топ жыл мурун күз маалында 8-9 жашар кызым экөөбүз бир дүкөндөн тамак-аш алып жүрөбүз. Чыгаарда обочодо кийим кечек сатылган кичине бөлмө көзгө урунуп калды. Балдарга ылайыктуу жылуу баш кийим, байпак, свитерлерди алдык. Эсептешээрге келгенде улгайган кыргыз эже:
— Жакында дүкөндү биротоло жаап Мекенге кетейин деп, болгон буюмдарды эки эсе арзан сатып атам, — деп биз алган буюмдардын корутунду баасын айтканда биз ойлогон эсептен алда канча аз, кичине эле акча болуп калды.
Балдарыма, кыздарыма акыл айтканда театралдаштырып, кызыктуу тартуулаганды жакшы көрөм. Бул учурду дагы колдон чыгарбайын дедим:
— Кызым, магазинге кирип, бир жакшы сок, дагы бир өзүңө жаккан, жакшы шоколад алып чык, — деп колуна акча карматтым.
Кызым эмне болуп жатканын өзү түшүнбөстөн, заматта чуркап кирип чыкты.
— Канча болду?
— 150
— Эми буларды жанакы эжеге алып барып бересиң.
Бул эмне деп сурашы мүмкүн.
Бул жөн гана менден сизге белек деп айт. Алган буюмдар мага аябай жакты. Өзүңүз дагы аябай жакшы адам экенсиз, ошол себептен сизге ыраазычылык билдиргим келди деп айт.
Кызым бир маалда албырып, көздөрү күлүңдөп чыгып келди.
Машинага отурдук.
— Бердиңби?
— Ооба.
— Эмне деди?
— Ал эже үчүн күтүлбөгөндүк болду. Сүйүндү. Чыгып келип, кучактап, бетимен өөп, өмүрлүү бол, жакшы кыз экенсиң. Чоң рахмат деп айтты.
— Ал эми сен ошол маалда эмнени сездиң?
Кызымдын кубангандан көздөрү чакчаят:
— Мне было невероятно приятно. Ата, вы не поверите.. .я это не смогу словами передать. Какое-то волшебное чувство.
Жол жээкке токтоп, кызымдын колуна 150 сом акча карматтым.
— Кызым, азыр айлана чөйрөнү карап, жакшылап ойлонуп туруп жооп берчи:
Сен ушул 150 сомго жанакы сен белек берип жаткандагы сезген сезимди сатып ала аласыңбы?
— Жок.
— Демек, көрдүңбү, сага андай сыйкырдуу сезим качан сен бирөөгө чын пейилден жакшылык кылганда гана келет.
Чоң атам (жаны жаннатта болсун) окууну бүткөндөн тарта 37 жыл бир орунда иштеп, пенсияга чыккан экен. Акыркы жылдары айткандары эсимде:
— Убагында атымды уккан ат-башылык, нарындыктар жардам сурап, түз эле келе беришчү. Кыйналып турган адамдын көңүлүн кыйбайм. Мага тиешелүүсүн өзүм кабыл алып, башкасын тааныш билиштерге жөнөтүп, айтор баарына жардам кылчумун. Ошо күндөн азыркыга чейин баякылардын баары ыраазы. Көзүм тирүүсүндө ардактуу наамдарды алып жатам, атымдан көчөлөрдү атап, сыйлыктарды берип жатышат.
Азыр теңтуштарымдын көбү о дүйнөгө кетти. А мен ошончо жылдан бери алган баталардын күчү менен эле жүргөнүмдү сезем, билем. Бата, бул сыйкырдуу күч. Колуңдан келген жерде адамга жакшылык кылып, улуу-кичүүнүн ыраазычылыгын, батасын ала жүр, — дечү эле.
Өмүр — бул жашап өткөн күндөрүң эмес, жашоодогу эсте калган күндөрүң.
____________________
👉 "Кыргыз поэзиясы"
🙏 Каналга колдоо көрсөтүү
🎀 Ардак такта
Бир топ жыл мурун күз маалында 8-9 жашар кызым экөөбүз бир дүкөндөн тамак-аш алып жүрөбүз. Чыгаарда обочодо кийим кечек сатылган кичине бөлмө көзгө урунуп калды. Балдарга ылайыктуу жылуу баш кийим, байпак, свитерлерди алдык. Эсептешээрге келгенде улгайган кыргыз эже:
— Жакында дүкөндү биротоло жаап Мекенге кетейин деп, болгон буюмдарды эки эсе арзан сатып атам, — деп биз алган буюмдардын корутунду баасын айтканда биз ойлогон эсептен алда канча аз, кичине эле акча болуп калды.
Балдарыма, кыздарыма акыл айтканда театралдаштырып, кызыктуу тартуулаганды жакшы көрөм. Бул учурду дагы колдон чыгарбайын дедим:
— Кызым, магазинге кирип, бир жакшы сок, дагы бир өзүңө жаккан, жакшы шоколад алып чык, — деп колуна акча карматтым.
Кызым эмне болуп жатканын өзү түшүнбөстөн, заматта чуркап кирип чыкты.
— Канча болду?
— 150
— Эми буларды жанакы эжеге алып барып бересиң.
Бул эмне деп сурашы мүмкүн.
Бул жөн гана менден сизге белек деп айт. Алган буюмдар мага аябай жакты. Өзүңүз дагы аябай жакшы адам экенсиз, ошол себептен сизге ыраазычылык билдиргим келди деп айт.
Кызым бир маалда албырып, көздөрү күлүңдөп чыгып келди.
Машинага отурдук.
— Бердиңби?
— Ооба.
— Эмне деди?
— Ал эже үчүн күтүлбөгөндүк болду. Сүйүндү. Чыгып келип, кучактап, бетимен өөп, өмүрлүү бол, жакшы кыз экенсиң. Чоң рахмат деп айтты.
— Ал эми сен ошол маалда эмнени сездиң?
Кызымдын кубангандан көздөрү чакчаят:
— Мне было невероятно приятно. Ата, вы не поверите.. .я это не смогу словами передать. Какое-то волшебное чувство.
Жол жээкке токтоп, кызымдын колуна 150 сом акча карматтым.
— Кызым, азыр айлана чөйрөнү карап, жакшылап ойлонуп туруп жооп берчи:
Сен ушул 150 сомго жанакы сен белек берип жаткандагы сезген сезимди сатып ала аласыңбы?
— Жок.
— Демек, көрдүңбү, сага андай сыйкырдуу сезим качан сен бирөөгө чын пейилден жакшылык кылганда гана келет.
Чоң атам (жаны жаннатта болсун) окууну бүткөндөн тарта 37 жыл бир орунда иштеп, пенсияга чыккан экен. Акыркы жылдары айткандары эсимде:
— Убагында атымды уккан ат-башылык, нарындыктар жардам сурап, түз эле келе беришчү. Кыйналып турган адамдын көңүлүн кыйбайм. Мага тиешелүүсүн өзүм кабыл алып, башкасын тааныш билиштерге жөнөтүп, айтор баарына жардам кылчумун. Ошо күндөн азыркыга чейин баякылардын баары ыраазы. Көзүм тирүүсүндө ардактуу наамдарды алып жатам, атымдан көчөлөрдү атап, сыйлыктарды берип жатышат.
Азыр теңтуштарымдын көбү о дүйнөгө кетти. А мен ошончо жылдан бери алган баталардын күчү менен эле жүргөнүмдү сезем, билем. Бата, бул сыйкырдуу күч. Колуңдан келген жерде адамга жакшылык кылып, улуу-кичүүнүн ыраазычылыгын, батасын ала жүр, — дечү эле.
Өмүр — бул жашап өткөн күндөрүң эмес, жашоодогу эсте калган күндөрүң.
____________________
👉 "Кыргыз поэзиясы"
🙏 Каналга колдоо көрсөтүү
🎀 Ардак такта