" Алдырар куну жаздырар" болуп, Ошол мезгилде Эмил экообуз тен уйдо жок болуп калыптырбыз. Зыйнат болсо окуусунан кеч келуучу. Ушундай беймараал кезде кутулбогрн жерден баягы биздин "аларманыбыз" келип, тошокто жатткан Аккыз эжеден мынтип сураптыр:
-Мени кечирип коюнуз, замандаш. Эмил менен Толкунбек деген балдар ушул уйдотурушабы?
-Ооба, ушул уйдо турушат,- эже тошоктон башын которо берип сураптыр. - Жайчылыкпы деги?
-Жайчылык эле. Сиз деле билсенз керек , аларманы мен эмесмини. Мага аялдын бир суусар борку керек болуп, ошону айтайын деп келдим эле.
-Суусар борк дейсинби?- Аккыз эже тандана сураптыр. -Кагылайын синдим, андай баалу боркту кайдан табышат булар?
-Менден чочулабай эле коюнуз. Адамдын ажатына чыкканым болбосо, абийирин ачкан жан эмесмин. Алар алып келген аял тумак болобу, эркек тумак болобу, кайра согуп, турун озгортуп, ичин башка менен ичтеп, жигин билгизбей кайра жасайм.
-Жасап аны кайра эмне кыласын?
-Э, кокуй, сатпамбы. Жан багыш керекда.
-Сиз менин балдарымды, аты уйкаш башка бироолор менен алмаштырып жатат окшойсуз. Алар андай кымбат баалуу тебетей менен тумактарды кайдан тапмак эле. Барыныз, андай соодагерлер мында жашабайт.
-Кантип жашабайт? Так ушул уйдо жашайт алар.
- Жашаганы менен да менин балдарым андай жаман ишке барбайт.
-Актанбай эле коюнуз. Оз уулунуз Эмилда, аяш уулунуз Толкунбекда ууру. Эч жерде иштебесе, акчаны кандай таап жатат деп ойлобойсузбу, акылыныз болсо. Тим эле тоо турбайсызбы, чайнаганды билип жутканды билбеген.
-Жок, жок, жалган айтпа антип. Эмилим иштейтда курулушта.
- Мына, иштейт. - Аял баш бармагын салаасына чыгарып корсотуптур. -Балдарыныз келсе, мени келип кетти деп айтып коюнуз. - Анан ал шарт бурулуп чыгып кетиптир...
Биз келгенде Аккыз эже керебеттен учуп тушуп,жерде ич кийимчен томолонуп жатыптыр.Жанында турган Эмир мене Темир,Кымбат учоо энеинин устуно тушо калып:Апаке! Апакебайым! !!!-дешип, кулундай чынырып жатышканын коруп,журогум атып кетти.Мен ал кишини олуп калган экен деп ойлоптурмун.
-Апа-ке-е! -деп Эмил энесин коздой шашты.-Эмне болду сага?Жерге ким тушурду?
-Эч ким тушургон жок,озу кулап....-Эмир унулдоду.
Аккыз эже коздорун бардап,экообузду алмай-термейкарап алып,таза колу менен оз башын озу койгулап,улуп уншуп ыйлап жиберди.
Эч нерсеге тушунбогон биз,эженин тошогун ондоп салып,ордуна которуп жаткырдык.
-Эмне болду?-сурадым мен Эмирден.-Толуктап тушундурчу.
-Мен огороддо жургон болчумун.Уйго кирсем бир чоочун аял апама кыйкырып суйлоп жатыптыр.Апамдан Эмил байкем экоонду сурады.Ал аял кеткенден кийин апам озунчо ыйлап жатып эле,турам деди окшойт,мен жетип кармаганча болбой кулап кетти.
Аккыз эженин ачуу уну мени селт эттирди.
-Оо,шумдук, ушундай да шумдук болот экен ээ.Эй жузу кара Эмил!Эмнеге мага калп айтып,алдап журосун.Ак сутум урсун сени.
-Ап-а-а!- деди Эмил мукактанып. -Мен....
Аккыз эже булактай аккан коз жашын токкон калыбында,кирпик ирмебей уулун тиктей берип,созун болду.
-Коё турчу,атанын наамын булгаган ит,акыл эсим ордунда турганда суйлошуп калайын сени менен.Толкунбек, сен да угуп тур.Алты саны аман,ден соолугу ашып-ташып турган жаш жигиттер силердей болобу.Аккыз эже созду болуп-болуп суйлоп,улам- улам тыныгып,демиккенин басып,уктап кетчудой болуп созула тушуп барып,кайра козун алсыз ачып,кеберсиген когуш эриндерин ..... коюп акырын суйлоп жатты: Иштеп ишке тойьой,тоону томкоруп ойду омкорор кезинерде жаман жолго тушуп кетипсинер го.
Мен баарын уктум.Оо Жараткан каракчы болот деген эмне деген шумдук.Мага арам тамак берип,арам өлтүрөйүн деген турбайсыңарбы. Сенин күйүтүңдү көтөрө албай мезгилимден эрте өлүп баратам.Байкуш Зыйнатты Толкунбек сага,сени Кудайга тапшырдым.Ал сага ылайыктуу жуп болот.Мен өлгөндөн кийин балдарды интернатка бергиле.Уурулукту таш-т-аа...
Аккыз эженин чарасына толуп мөлмүлдөп турган жашы сыртка сызылып чыга албай,көзүнүн эки кычыгында жалбыракка турган шүүдүрүмдүн тамчысындай мөлтүрөп турду.Ал көзүн ирмебей ,шыпты тиктеген калыбынды кежигеси тартылгансып, кареги жайылып,төбөсүн көздөй жылып бараткансыды. Көздү ачып жумганча Аккыз эже кыймылсыз жатты.
-Мени кечирип коюнуз, замандаш. Эмил менен Толкунбек деген балдар ушул уйдотурушабы?
-Ооба, ушул уйдо турушат,- эже тошоктон башын которо берип сураптыр. - Жайчылыкпы деги?
-Жайчылык эле. Сиз деле билсенз керек , аларманы мен эмесмини. Мага аялдын бир суусар борку керек болуп, ошону айтайын деп келдим эле.
-Суусар борк дейсинби?- Аккыз эже тандана сураптыр. -Кагылайын синдим, андай баалу боркту кайдан табышат булар?
-Менден чочулабай эле коюнуз. Адамдын ажатына чыкканым болбосо, абийирин ачкан жан эмесмин. Алар алып келген аял тумак болобу, эркек тумак болобу, кайра согуп, турун озгортуп, ичин башка менен ичтеп, жигин билгизбей кайра жасайм.
-Жасап аны кайра эмне кыласын?
-Э, кокуй, сатпамбы. Жан багыш керекда.
-Сиз менин балдарымды, аты уйкаш башка бироолор менен алмаштырып жатат окшойсуз. Алар андай кымбат баалуу тебетей менен тумактарды кайдан тапмак эле. Барыныз, андай соодагерлер мында жашабайт.
-Кантип жашабайт? Так ушул уйдо жашайт алар.
- Жашаганы менен да менин балдарым андай жаман ишке барбайт.
-Актанбай эле коюнуз. Оз уулунуз Эмилда, аяш уулунуз Толкунбекда ууру. Эч жерде иштебесе, акчаны кандай таап жатат деп ойлобойсузбу, акылыныз болсо. Тим эле тоо турбайсызбы, чайнаганды билип жутканды билбеген.
-Жок, жок, жалган айтпа антип. Эмилим иштейтда курулушта.
- Мына, иштейт. - Аял баш бармагын салаасына чыгарып корсотуптур. -Балдарыныз келсе, мени келип кетти деп айтып коюнуз. - Анан ал шарт бурулуп чыгып кетиптир...
Биз келгенде Аккыз эже керебеттен учуп тушуп,жерде ич кийимчен томолонуп жатыптыр.Жанында турган Эмир мене Темир,Кымбат учоо энеинин устуно тушо калып:Апаке! Апакебайым! !!!-дешип, кулундай чынырып жатышканын коруп,журогум атып кетти.Мен ал кишини олуп калган экен деп ойлоптурмун.
-Апа-ке-е! -деп Эмил энесин коздой шашты.-Эмне болду сага?Жерге ким тушурду?
-Эч ким тушургон жок,озу кулап....-Эмир унулдоду.
Аккыз эже коздорун бардап,экообузду алмай-термейкарап алып,таза колу менен оз башын озу койгулап,улуп уншуп ыйлап жиберди.
Эч нерсеге тушунбогон биз,эженин тошогун ондоп салып,ордуна которуп жаткырдык.
-Эмне болду?-сурадым мен Эмирден.-Толуктап тушундурчу.
-Мен огороддо жургон болчумун.Уйго кирсем бир чоочун аял апама кыйкырып суйлоп жатыптыр.Апамдан Эмил байкем экоонду сурады.Ал аял кеткенден кийин апам озунчо ыйлап жатып эле,турам деди окшойт,мен жетип кармаганча болбой кулап кетти.
Аккыз эженин ачуу уну мени селт эттирди.
-Оо,шумдук, ушундай да шумдук болот экен ээ.Эй жузу кара Эмил!Эмнеге мага калп айтып,алдап журосун.Ак сутум урсун сени.
-Ап-а-а!- деди Эмил мукактанып. -Мен....
Аккыз эже булактай аккан коз жашын токкон калыбында,кирпик ирмебей уулун тиктей берип,созун болду.
-Коё турчу,атанын наамын булгаган ит,акыл эсим ордунда турганда суйлошуп калайын сени менен.Толкунбек, сен да угуп тур.Алты саны аман,ден соолугу ашып-ташып турган жаш жигиттер силердей болобу.Аккыз эже созду болуп-болуп суйлоп,улам- улам тыныгып,демиккенин басып,уктап кетчудой болуп созула тушуп барып,кайра козун алсыз ачып,кеберсиген когуш эриндерин ..... коюп акырын суйлоп жатты: Иштеп ишке тойьой,тоону томкоруп ойду омкорор кезинерде жаман жолго тушуп кетипсинер го.
Мен баарын уктум.Оо Жараткан каракчы болот деген эмне деген шумдук.Мага арам тамак берип,арам өлтүрөйүн деген турбайсыңарбы. Сенин күйүтүңдү көтөрө албай мезгилимден эрте өлүп баратам.Байкуш Зыйнатты Толкунбек сага,сени Кудайга тапшырдым.Ал сага ылайыктуу жуп болот.Мен өлгөндөн кийин балдарды интернатка бергиле.Уурулукту таш-т-аа...
Аккыз эженин чарасына толуп мөлмүлдөп турган жашы сыртка сызылып чыга албай,көзүнүн эки кычыгында жалбыракка турган шүүдүрүмдүн тамчысындай мөлтүрөп турду.Ал көзүн ирмебей ,шыпты тиктеген калыбынды кежигеси тартылгансып, кареги жайылып,төбөсүн көздөй жылып бараткансыды. Көздү ачып жумганча Аккыз эже кыймылсыз жатты.