"Индекс"
Эжем бойго жетип, кошуна айылга турмушка чыгып кеткенде, “бир баланын сөзүнө алданып эрге тийип кетти” деп жаман көрүп жүрдүм. Эжем өзү ачык-айрым шартылдаган шамшардай кыз болчу. Тартынбас, бетке чабар эле. Барып жетелеп келе бергим келчү. Анткени, мени коюнуна алып жатып, ападан артык тарбия берген болчу да. Үйгө келсе, көрүнбөй кетип калчумун. Таарынып жүрөм да. Сарайдын бурчунан аңдып отуруп, моюнуман бекем кучактап, чачымдан шуу-шуу жыттап, чуркап кетип калар эле. Анысына деле жибибейм...
Мектепти аяктаганда турмуштун өйдө-ылдыйын түшүнүп дегендей, эжемдин жашоосуна кадыресе көрүнүштөй карап калдым. Эл катары баш калаада жашап калышты. Ошол жылы шаарга келүүгө аргасыз болдум. “Үй күчүк” атка конгум келген жок.
Шаарга жаңы келгенден бир күн өтпөй апамы сагына баштадым. Эжеме айткандан айбыгам. “Эркек болсоң шаарга кел...” деп өзү чакырган. Анан, “Апамды сагындым” деп кантип айтам? Эжем өзүнчө эле раис. Ага жагуу өтө кыйын. Анын алдында какайып турушуң керек. Болбосо, бүттү дей бер. Сөзү менен ийлеп таштайт. Туура эмес болсо дагы, туура деп кутуласың. Сүрү башкача. Үйдө бир эле адам сүйлөйт. Ал – эжем.
Сагынычым көөдөнгө батпай бир күнү апама кат жаздым. Шаарда бирөө менен бирөө учурашпаганын, үйүнүн ичинен илип алганын, пиво ичкен адамдар көп экенин, кыргыздардын кыргызча сүйлөгөндөн уялышканын, кыздардын чачы кыскалыгын, желкесинен зымга байланган автобусу бар экенин, деги койчу көз көргөндүн баарын тизмектедим. Аягында “Сизди сагындым, апа” деп беш салаамдын сүрөтүн тартып койдум. Үйдүн кенжеси болсом, сагынам да.
Эжеме көрсөтө албайм десең. Конвертти коомай кармап кирип, жалдырай тиктеп кайра чыгып келем. Акыры айттым...
- Индексти туура жаздыңбы? Билесиңби?! – деди эжем кайдыгер карап.
- Билем, 72 08 02, - дедим.
- Көк мээ десе!.. 720 802 деп жаз!.. - деди.
- Макул эже, - деп почтага барып, конвертке 72 08 02 деп жазып салып жибердим...
Эжем жумуштан эми эле келген экен.
- Ии, жөнөттүңбү анан!.. – деди мени сынай карап.
- Жөнөттүм... – дедим.
- Индексти туура жаздыңбы?! – эжем такып сурады.
- Ооба... 72 08 02 деп жаздым...
- Бир колунан иш келер бала болсоңчу... Мен сага 720 802 деп жаз дебедим беле!.. Эми катың апаңа жетпей талаада каңгып жүрө берет, - деди нааразы болгондой.
Ичим ачышып кетти. Апам менин катымды окубай каларын эстегенде, почточунун артынан өзүм чуркагым келет. Эжем төгүн сүйлөбөйт да. Өзүмдү кечке жемелеп жүрдүм. Апам, “баламан кат келиптир” деп, Пөлпү энеме, Сакый жеңеме, Чонду жездеме окуп берет эле да. “Шаардан кат келди” десе атам деле сүйүнмөк. Каттын апама жетпей каларына жаман бушайман болдум.
Кечинде жездем иштен келгенде, кечки тамакка отурдук. “Эжем гана сүйлөйт” дебедимби.
- Мына, сага сын тагып жүрүп, өзүмүн үкөм далдырбай болуп калды... – деди эжем жездемди тиктей. Жездем бир унчугуп койсочу. Башын ийкеп коюп отурат. Биз ага көнүп калганбыз. Эжем ордунан козголуп:
- Индексти жазышты билбейт, мыногу далдырбай... “720 802 деп жаз” десем, кайдагы бир санды чиймелеп келе бериптир. Кат жазышты билбейт... – деди мени жемелеп.
- Эми сен деген Менделеевсиң да... Сага жетиш кайдан?! О-уу, бир жаралып калгансың да, кемпир... – деп жездем какшыктап койду.
- Айтчы... сен кайсыл цифраны жаздың?.. - деп эжем мага кадалды.
- 72 08 02... – дедим күнөлүү адамдай. Жездем мыйыгынан күлүп экөөбүздү тиктеп калды.
- Мына сенин копияң!.. – деди эжем алаканын “шак” чаап, жездеме карап. Жездемдин күлгөнү мага жакпады. Бирок, төш чөнтөгүнөн ручкасын алып, бир нерсени жазып, эжемдин алдына таштап койду эле, бир тууганым мага жалооруй карап:
- Дадагаң кетейин... Садагаолойун... Апаңы сагындыңбы?! – деди эле, апама жетпей калган катты эстеп, көзүмө жаш тегеренип, эреркеп кеттим. Эжем бооруна бекем кысып, элжирей тиктеди. Анын мынчалык мээримине батам деп ойлогон эмесмин...
Көрсө, эжем экөөбүз бир эле санды эки башка айтып жатыптырбыз да. Жок жерден күнөөгө батырган бир тууганына боору ачып кетип атпайбы. Эжемдин жароокерлигичи?.. Эжеси бар адамдар кандай бактылуу!..
Шекербек Калыков, Бишкек шаары.
#индекс_элдик