-Абаке,бул жигит экообуз бир кезе интернатта бирге окуганбыз.Таанышып коюнуз.
Толкунбектин эки бети албырып ,сурдонуп кетти.Ал уй ээсин коздой жакындай басып кол сунду.
-Толкунбек.
-Саады.
Гулайымда ,Саады да алиги Жайнагулго кат жазган жигит ушул экенин дароо таанышты.Ээрди катын бир коргондо эле Толкунбекти" Ыйман жуздуу бала экен",-деп ойлоп,ичтери жылый тушту.
-Олтур айланайын,олтура бер.Биз азыр.Алар башка болмого отуп,кийим которуп кайра чыгышты.А Толкунбек болсо,кеткиси келип ,бул уйдо озун ашык сезип,батпай турду.Садынын залдан бакылдаган уну чыкты.
-Кана,эмненер бар,алып келгиле.
-Азыр тамак жасайбыз.Ага чейин мейман бала менен сүйлөшүп чай ичип олтура тургула деди пялы.
-Казан ас,Гүлай.Али убакыт эрте,шашылыш жок.
-Агай мага уруксат бериниз.Ракмат, чай ичтим кетейин.
-Эч жака кетпейсин.Чайда кеппи.Бул эр адамга мүнөздүү тамак эмес.Шашпа иним.
Ошентип жигиттин кайтууга уруксат сураганына ,уй ээлери конбой коюшту.Толкунбек өзүнөн өзү корунуп,чокко какталган майдай сызгырылып ,бүткөн бою тердеп алакандары ымдашып баратты.
Жайнагүлгө жазылган каттагы сөздөрдү эстеп,үй ээси ,чакырылбай келген мейман балаеы таанып алайын дегенсип теренде оттой күйгөн кыраакы көздөрү менен аны алдыртан тигиле карап,сынай суроо таштайт.
-Кайда иштейсин,же окуйсунбу?-деди Сады эч нерсе угуп, билбеген немече.
Толкунбек бетаарчысы менен чеке терин суртуп Садыга жалтак карады.Ал бир демге буйдала тушуп,тигил кишини дагы бир жолу карап алды."Эмне деп жооп берсем экен?" деген кыялдануу конулундо калтылдап турду . Ушул саамда анын оюнда чындыкты айтуудан башкаэч нерсе келбей калды.
- Эч жерде иштебейим агай.
-Окуйсунбу?
-Жок.
-Кандайча андай? Же окубасан,же иштебесен?
-Окууга ото албай калгам.Иштейин десем шаарда учётум жок.
-Паспортун барбы?
-Бар. -Толкунбек уялганынан сурдонуп,тигил кишинин коз карашынан жалтан карайт. -"Балким,Жайнагул мен жонундо ага -женесине баардыгын айтып койду бекен? Агасынын кайда иштээрин да сурабаптырмын" .
Ал эми Сады болсо жаны келген газета ,журналдарды карап жатып,анда санда Толкунбекке суроо берип коёт.
-Эми эмне кылайын деген оюн бар?
-Уйго кетейин деп жатам.
-Окууну качан буттун эле?
-Мурдагы жылы.
-Ошол жылдан бери иштебейсинби?
-Ооба.
-Анда жакшы эле ойногон экенсин? Ата-энен барбы?
-Бар.
-Иштешеби?
-Атам Ата Мекендик согуштун майыбы.А энем болсо совхоздо жумушчу.
-Турмушунар кандай?
-Кандай деп айтсам,негизинен жаман эмес.
-Ошон учун тайрандап , оз билгенимди жасап журом дечи.
Менин оюмда бир тушунуксуз суроо турат,Толкунбек. Сен аскерге милдетуусунбу же милдетуу эмессинби?
-Милдетуумун. Бирок атамдын биринчи группадагы инвалиддигине, энемдин ден соолугуна байланыштуу аскер комиссариаты убактылуу аскерге баруу моонотун узартып койгон.
-А,а,ошондой дечи.Бир сөз менен айтканда ата-эненин жеңилин жерден,оорун колдон алып жаткан турбайсыңбы. Мм,түшүнүктүу. Эми айылга барганда эмне жумуш жасайсың?
-Билбейм.Бара көрөм да.
-Мына көрдүңбү.Өз келечегиң,иштей турган ишиң жөнүндө али эч нерсе билбейсиң.Кесибиң да жок.Үйүңө барып,ата-энеңдин моюнуна минет турбайсыңбы?
-Жок,агай,андай болбойт
-Анан кандай болот?
Толкунбек жооп таба албай мукактана туштү.
-Эгерде,сени мен учётко тургузуп,биздин СМУнун жатаканасынан орун алганга жардамдашсам, иштээр белең?Бир-эки жыл иштеп,үстү башыңды оңдоп,акча тыйын чогултуп алып,экзаменге жакшылап даярданып,анан окууга өтүүгө аракет кылып көрбөйсүңбү? Кокустан,дагы өтө албай калсаң,кайра келип иштей бересиң.Сырттан окусаң деле болот.
Толкунбек күлүп жиберди.Ал күлгөндө тим эле кунгө күйүп тотуккан жүзүнүн ажары ачылып,сүйкүмдүү боло туштү.
-Сиз СМУда начальниксизби? ,-деп жиберди шашып.Сады баланы карап жарк этти.
-Катардагы,карапайым эле жумушчумун.
Толкунбек үй ээсин таңдана тиктеди.Карапайым жумушчумун дегенине ишене бербей турду.Көңүлүндө жашырып жатат деп ойлоду.Оозу ачылыр турган жигиттин оюн,Садынын үнү бузду.
Толкунбектин эки бети албырып ,сурдонуп кетти.Ал уй ээсин коздой жакындай басып кол сунду.
-Толкунбек.
-Саады.
Гулайымда ,Саады да алиги Жайнагулго кат жазган жигит ушул экенин дароо таанышты.Ээрди катын бир коргондо эле Толкунбекти" Ыйман жуздуу бала экен",-деп ойлоп,ичтери жылый тушту.
-Олтур айланайын,олтура бер.Биз азыр.Алар башка болмого отуп,кийим которуп кайра чыгышты.А Толкунбек болсо,кеткиси келип ,бул уйдо озун ашык сезип,батпай турду.Садынын залдан бакылдаган уну чыкты.
-Кана,эмненер бар,алып келгиле.
-Азыр тамак жасайбыз.Ага чейин мейман бала менен сүйлөшүп чай ичип олтура тургула деди пялы.
-Казан ас,Гүлай.Али убакыт эрте,шашылыш жок.
-Агай мага уруксат бериниз.Ракмат, чай ичтим кетейин.
-Эч жака кетпейсин.Чайда кеппи.Бул эр адамга мүнөздүү тамак эмес.Шашпа иним.
Ошентип жигиттин кайтууга уруксат сураганына ,уй ээлери конбой коюшту.Толкунбек өзүнөн өзү корунуп,чокко какталган майдай сызгырылып ,бүткөн бою тердеп алакандары ымдашып баратты.
Жайнагүлгө жазылган каттагы сөздөрдү эстеп,үй ээси ,чакырылбай келген мейман балаеы таанып алайын дегенсип теренде оттой күйгөн кыраакы көздөрү менен аны алдыртан тигиле карап,сынай суроо таштайт.
-Кайда иштейсин,же окуйсунбу?-деди Сады эч нерсе угуп, билбеген немече.
Толкунбек бетаарчысы менен чеке терин суртуп Садыга жалтак карады.Ал бир демге буйдала тушуп,тигил кишини дагы бир жолу карап алды."Эмне деп жооп берсем экен?" деген кыялдануу конулундо калтылдап турду . Ушул саамда анын оюнда чындыкты айтуудан башкаэч нерсе келбей калды.
- Эч жерде иштебейим агай.
-Окуйсунбу?
-Жок.
-Кандайча андай? Же окубасан,же иштебесен?
-Окууга ото албай калгам.Иштейин десем шаарда учётум жок.
-Паспортун барбы?
-Бар. -Толкунбек уялганынан сурдонуп,тигил кишинин коз карашынан жалтан карайт. -"Балким,Жайнагул мен жонундо ага -женесине баардыгын айтып койду бекен? Агасынын кайда иштээрин да сурабаптырмын" .
Ал эми Сады болсо жаны келген газета ,журналдарды карап жатып,анда санда Толкунбекке суроо берип коёт.
-Эми эмне кылайын деген оюн бар?
-Уйго кетейин деп жатам.
-Окууну качан буттун эле?
-Мурдагы жылы.
-Ошол жылдан бери иштебейсинби?
-Ооба.
-Анда жакшы эле ойногон экенсин? Ата-энен барбы?
-Бар.
-Иштешеби?
-Атам Ата Мекендик согуштун майыбы.А энем болсо совхоздо жумушчу.
-Турмушунар кандай?
-Кандай деп айтсам,негизинен жаман эмес.
-Ошон учун тайрандап , оз билгенимди жасап журом дечи.
Менин оюмда бир тушунуксуз суроо турат,Толкунбек. Сен аскерге милдетуусунбу же милдетуу эмессинби?
-Милдетуумун. Бирок атамдын биринчи группадагы инвалиддигине, энемдин ден соолугуна байланыштуу аскер комиссариаты убактылуу аскерге баруу моонотун узартып койгон.
-А,а,ошондой дечи.Бир сөз менен айтканда ата-эненин жеңилин жерден,оорун колдон алып жаткан турбайсыңбы. Мм,түшүнүктүу. Эми айылга барганда эмне жумуш жасайсың?
-Билбейм.Бара көрөм да.
-Мына көрдүңбү.Өз келечегиң,иштей турган ишиң жөнүндө али эч нерсе билбейсиң.Кесибиң да жок.Үйүңө барып,ата-энеңдин моюнуна минет турбайсыңбы?
-Жок,агай,андай болбойт
-Анан кандай болот?
Толкунбек жооп таба албай мукактана туштү.
-Эгерде,сени мен учётко тургузуп,биздин СМУнун жатаканасынан орун алганга жардамдашсам, иштээр белең?Бир-эки жыл иштеп,үстү башыңды оңдоп,акча тыйын чогултуп алып,экзаменге жакшылап даярданып,анан окууга өтүүгө аракет кылып көрбөйсүңбү? Кокустан,дагы өтө албай калсаң,кайра келип иштей бересиң.Сырттан окусаң деле болот.
Толкунбек күлүп жиберди.Ал күлгөндө тим эле кунгө күйүп тотуккан жүзүнүн ажары ачылып,сүйкүмдүү боло туштү.
-Сиз СМУда начальниксизби? ,-деп жиберди шашып.Сады баланы карап жарк этти.
-Катардагы,карапайым эле жумушчумун.
Толкунбек үй ээсин таңдана тиктеди.Карапайым жумушчумун дегенине ишене бербей турду.Көңүлүндө жашырып жатат деп ойлоду.Оозу ачылыр турган жигиттин оюн,Садынын үнү бузду.