Сүйүн КУРМАНОВАКАЙТУУ— Уктуңбу, Чынарбек кайтыш болуптур!
— Кайсы Чынарбек?
— Баягычы, көчөдө эле отурчу эмес беле .
— Аа, байкуш, эртеден кечке ары өткөн бери өткөндү карагандан тажабай отурчу эле го…
Алтымыштын кырынан жаңы өткөн Чынарбек чын эле жай дебей кыш дебей эшигинин алдындагы отургучта отурчу. Анда- санда зериккендер басып келип, аркы теркиден кеп салып калганда эскилөө жыгач тактай сүрүлүп отуруп жылтырап калганын байкашчу.
— Ии, отурасың анан… дешчү теңтуштары.
— Отурам, анан эмне кылмак элем, -дечү Чынарбек желкесин сыйпалап. Атасынан калган эскилөө тамдан чыга калган аялы “кимиси келе калды” деген таризде чоң көлөштү сүйрөп дарбазага чейин келип, жыртыгынан шыкаалап, кайра кирип кетчү.
Чынарбектин минтип жол боюнда отурганы тегирменге кетип бараткан арабадай, чөп жүктөп бараткан трактордой, жем издеп чуркап жүргөн тооктордой, кандектин жүгүрүп өткөнүндөй эле күндөлүк көнүмүштүн иши болчу.
Велосипед тээп баратып, “салоом алеки” деген балдардын кимдин баласы экенин деле таанычу эмес.
Тууган туушкандын жамандык жакшылыгына барбай турганына баары көнүшкөн. Чакырык келгенде кайкалактап жөнөп кетчү аялы “сен эми кайда барып аттың эле” деп кийим сатып бербей калган. Жайында боз көйнөк, кышында-шырымал. Бутунда эски чокой.
Сакал-муруту өсүп кеткенде калтылдаган колу менен эптеп септеп алган үчүн ээк-башы ала телек.
Аялы жини келгенде “түксүйгөн өлүгүңдү көрөйүн, тирүү болуп санда жок, өлүү болуп көрдө жок” деп кыйкырат.
Анысын укса да укмаксан. Эптеп чайын ичкенден кийин сенделип баягы отургучуна жөнөйт.
Классташ достору “бу Гүлайымды карап отурат” деп күлүшөт. Гүлайым-классташ кызы. Алтынчы класста окуп атканда өрүм чачы белинен ылдый сойлоп, каштары өйдө серпилип, суйсалып бой тартып келаткан кызга кат жазып, тааныш агалардын кеңеши менен ага “Бүркүттөн гүлгө” дегенди кошуп, жүрөк менен гүлдүн сүрөтүн тартып, аны бере албай, мына азыр шакебе чегип аткандарга жалдырап… Алар бирде чындап, бирде ойноп… ошондон бери жолуккан сайын кеп кылгандары балалык кез. Гүлайым болсо өзүнөн кыйла улуу бирөөгө турмушка чыгып, эми айылдын ооруканасында иштейт. Ишке күнүгө ушул жол менен өтөт. Тигинде отурган Чынарбекке учурашып баш ийкесе ийкеди болбосо жок, көрмөксөн болуп өтүп кетет.
Мына ошол Чынарбекти өлдү деп жатышпайбы!
Кабарды уккан туугандары мал-келин жайлап, бири бирин жүрүлөп, андан-мындан чогула башташты.
“Балдары келиптирби?”, “Боз үй тигиштиби?”, “Малын эмне кылышат экен”, “Канчага чыгыптыр, бечара?”, “Эмне болуптур? Ооручу беле?”
“Ооба, жүрөгү ооручу экен да, он күн мурда доктурга жатып келиптир”.
Короого кирип чыгып аткан адамдар эшикке келип токтогон чоочун машинени карап калышты.
Шартылдай баскан адам кирип келип, жесирге учурашып, туугандарына бир нерселерди айтып, кайра жөнөп кетти.
“Военком экен, обулустан да кишилер келет экен, митинг кылабыз дейт”.
“Ой ал эмне деген митинг экен?”
“Бу Чынарбек авган согушуна барган турбайбы, аскердик чини чоң дейт ! Биз билбеген менен кадыры бийик экен!”
Чогулгандар дүрбөп, маркумга өзүнчө боз үй тигип, отургучтарды дайындап, улуу-кичүү дебей бүлүнүп калышты.
Жесирге кара жаап, тегерек четти иреттеп жиберишти.
Айыл башчы элди чогултуп, уруусунун жаштары чара-чара эт ташып, тигил жакта боорсок бышып…боз үйдүн төрүндөгү жаздыкчада орден, медалдар коюлуп, босогонун үстүнө Чынарбектин аскер кийимчен сүрөтү илинди.
Сүрөттөгү сулуусумак жаш жигит наркы-терки удургуган адамдарга күлкүсү келгенсип карап турду. Жаш келиндер сүрөттөгү жакшынакай аскер менен жол боюндагы отургучта шалдайып отурган чалдын бир эле киши экенине ишене албай жалт жалт карашат.
Митингде чыгып сүйлөгөн аскер кызматкери Чынарбектин жооптуу тапшырма аткаруу учурунда жанындагы жолдошторун куткарып өзү оор жарадар болгонун, бул баатырдыкка тете иш болгонун айтып, ошондо берилген орденин көрсөттү.
Андан кийин сөз сүйлөгөн жакын тууганы Чынарбек менен бүт айылдаштары сыймыктанаарын, элеси түбөлүккө унутулбасын айтып, аягында жашып да койду.
👉
"Кыргыз поэзиясы"🎀
Ардак такта
